MỤC LỤC

MỤC LỤC…………………………………………………………………………………………….……....….1

MỞ ĐẦU…………………………………………………………………………………………………..…..…1

Chương 1: TỔNG QUAN NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ HỆ THỐNG TREO TRÊN Ô TÔ…......……3

1. Công dụng………………………………………………………………………………………….……..…4

2. Các phân tử cơ bản…………………………………………………………………………………….……4

2.1. Phần tử dẫn hướng………………………………………………………………………………..…...….4

2.2. Phần tử đàn hồi…………………………………………………………………………………..….…..…8

2.3. Phần tử giảm chấn………………………………………………………………………………….......…9

3. Phân loại………………………………………………………………………………………………….…12

3.1. Theo vật liệu chế tạo phần tử đàn hồi……………………………………………………………….…13

3,2, Theo sơ đồ dẫn hướng……………………………………………………………………………….….18

4. Yêu cầu…………………………………………………………………………………………………...…21

5. Giới thiệu chung về hệ thống treo sử dụng trên xe UAZ……………………………………...…..22

Chương 2: CÁC HƯ HỎNG THƯỜNG GẶP VÀ CÁCH KHẮC PHỤC…...……………………….…..24

1. Các hư hỏng thường gặp………………………………………………………………………….…….24

1.1.Đối với hệ thống nhíp………………………………………………………………………………..……24

2.2. Đối với giảm chấn……………………………………………………………………………………..…24

2. Cách khắc phục……………………………………………………………………………………...……24

KẾT LUẬN………………………………………………………………………………………………......…27

TÀI LIỆU THAM KHẢO…………………………………………………………………………….……..….28

MỞ ĐẦU

Trong vài năm gần đây, nền kinh tế Việt Nam có những bước phát triển vượt bậc, đời sống người dân được nâng cao, cùng với việc chính phủ đang đầu tư rất nhiều vào quy hoạch và xây dựng hệ thống giao thông vận tải, đã khiến ô tô trở thành phương tiện đi lại tiện nghi và phổ biến, được nhiều người quan tâm. Không như các nước phát triển, với Việt Nam thì ôtô vẫn là chủ đề mới mẻ, đặc biệt là những ứng dụng công nghệ tiên tiến trên xe. Vì thế việc nghiên cứu về ô tô là rất cần thiết, nó là cơ sở để các nhà nhập khẩu cũng như các nhà sản xuất trong nước kiểm tra chất lượng xe khi nhập cũng như sau khi xe xuất xưởng, đồng thời trang bị kiến thức cho những người dân mua và sử dụng xe có hiệu quả kinh tế cao.

Khi xe chuyển động trên đường, có rất nhiều yếu tố tác động như: tải trọng, vận tốc chuyển động, lực cản không khí, điều kiện mặt đường… những yếu tố này luôn thay đổi và gây ảnh hưởng không nhỏ tới quá trình chuyển động của xe. Chúng làm quá trình chuyển động của xe mất ổn định, gây mệt mỏi cho người sử dụng, làm giảm tuổi thọ của xe… và đặc biệt là gây mất an toàn tính mạng cho người ngồi trên xe.

Với yêu cầu ngày càng cao của công nghệ vận tải về kỹ thuật cũng như về tính thẩm mỹ thì tính tiện nghi của ô tô ngày càng phải hoàn thiện hơn, đặc biệt là tính êm dịu chuyển động của xe để tạo cho con người cảm giác thoải mái khi ngồi trên xe, các nhà sản xuất xe hàng đầu thế giới đã và đang không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm của mình về kiểu dáng, độ bền, và đặc biệt sự tiện nghi, thân thiện mang lại sự thoải mái, an toàn cho người sử dụng. Và một trong những nghiên cứu nhằm đáp ứng những yêu cầu trên đó là “Nghiên cứu về hệ thống treo”

Với các lý do trên đây mà em chọn đề tài về hệ thống treo vì em thấy đề tài này phù hợp với chuyên nghành em học trong trường, nghành công nghệ ôtô.

Nội dung đồ án gồm 2 chương:

Chương 1: Tổng quan hệ thống treo

Chương 2: Các hư hỏng thường gặp và cách khắc phục.

Do thời gian làm đồ án có hạn cũng với kiên thức còn hạn chế, trong đồ án không tránh khỏi những thiếu sót, em rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các thầy và các bạn.

Em xin chân thành cảm ơn thầy: ThS …………….., và các thấy trong tổ môn công nghệ đã giúp đỡ em rất nhiều trong thời gian làm đồ án này.

Em xin chân thành cảm ơn!

                                                                                                                                                Hà Nội, ngày … tháng … năm 20…

                                                                                                                                              Sinh viên thực hiện

                                                                                                                                             ……………….

Chương 1

TỔNG QUAN NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ HỆ THỐNG TREO TRÊN ÔTÔ

1. Công dụng

Hệ thống treo dùng để nối đàn hồi giữa khung hoặc vỏ xe với các cầu, các bánh xe của ôtô và thực hiện các chức năng sau:

+ Khi ô tô chuyển động, nó cùng với lốp hấp thụ và cản lại các rung động, các dao động và các va đập tác dụng lên xe do mặt đường không bằng phẳng, để bảo vệ hành khách, hành lý và cải thiện tính ổn định.

+ Xác định động học chuyển động của bánh xe, truyền lực kéo, và lực phanh sinh ra do ma sát giữa mặt đường và các bánh xe, lực bên và các mô men phản lực tới gầm và thân xe.

+ Dập tắt các dao động thẳng đứng của khung vỏ sinh ra do ảnh hưởng của mặt đường không bằng phẳng.

2. Phân loại

- Theo vật liệu chế tạo phần tử đàn hồi:

+ Bằng kim loại (nhíp lá, lò xo, thanh xoắn).

+ Loại khí

+ Loại thủy lực

+ Loại cao su

- Theo sơ đồ bộ phận dẫn hướng:

+ Hệ thống treo phụ thuộc

+ Hệ thống treo độc lập

- Theo phương pháp dập tắt dao động:

+ Loại giảm chấn thủy lực (loại tác dụng 1 chiều, 2 chiều)

+ Loại ma sát cơ (ma sát trong bộ phận đàn hồi, trong bộ phận dẫn hướng).

1.1. Theo vật liệu chế tạo phần tử đàn hồi.

a) Phần tử đàn hồi kim loại

* Nhíp:

Nhíp được làm từ các lá thép cong, sắp xếp lại với nhau theo thứ tự từ ngắn tới dài, cụm lá này được kẹp chặt lại với nhau ở giữa bằng bu lông định tâm hay đinh tán. Để giữ các lá nhíp không bị trượt ra khỏi vị trí người ta dung kẹp ở một vài điểm để kẹp chúng lại với nhau. Cả hai đầu lá dài nhất được uốn cong tạo thành mắt nhíp, được sử dụng để gắn nhíp vào khung.

+ Ưu điểm của nhíp : Kết cấu đơn giản, chắc chắn và giá thành thấp. Do bản than nhíp đã đủ độ cứng vững để giữ cầu xe ở vị trí chính xác, nên không cần sử dụng các thanh nối. Mặt khác, chế tạo và sửa chữa nhíp cũng đơn giản.

+ Nhược điểm của nhíp: Trọng lượng lớn, tuổi thọ thấp và có đường đặc tính tuyến tính. Ngoài ra, việc bố trí nhíp ở bánh trước khó vì muốn đảm bảo độ võng tĩnh và độ võng động lớn thì phải làm nhíp dài mà càng dài thì càng khó bố trí. Do nội ma sát nên nhíp khó hấp thụ những dao động nhỏ từ mặt đường. Vì vậy, nhíp thường được sử dụng cho những xe thương mại lớn, tải nặng và cần độ bền cao.

* Lò xo trụ:

Lò xo được làm từ dây thép lò xo đặc biệt, được quấn thành ống. Khi đặt tải lên lò xo, dây lò xo sẽ bị xoắn do lò xo bị nén. Lúc này năng lượng ngoại lực được dự trữ, và va đập được giảm bớt.

* Thanh xoắn:

Thanh xoắn là một thanh bằng thép lò xo, dùng tính đàn hồi xoắn của nó để cản lại sự xoắn. Một đầu thanh xoắn được bắt chặt vào khung hay một dầm nào đó củ than xe, đầu kia được gắn vào một kết cấu chịu tải xoắn. Thanh xoắn cũng được dùng làm thanh ổn định.

+ Ưu điểm của thanh xoắn: Mức độ hấp thụ năng lượng trên một đơn vị khối lượng lớn hơn so với các phần tử đàn hồi khác, nên hệ thống treo có thể nhẹ hơn. Ngoài ra, cách bố trí hệ thống treo đơn giản.

+ Nhược điểm: Không có năng kiểm soát được dao động, vì vậy cần phải dùng giảm chấn kèm với nó.

b) Phần tử đàn hồi phi kim loại

* Phần tử đàn hồi loại khí:

Phần tử đàn hồi loại khí có tác dụng nhiều trong các ôtô có khối lượng phần đượ treo lớn và thay đồi nhiều.

Giảm độ cứng của hệ thống treo sẽ làm độ êm dịu chuyển động tốt hơn, một là giảm biên độ dịch chuyển của buồn lái trong vùng tần số thấp, hai là đẩy được vùng cộng hưởng xuống vùng có tần số dao động thấp hơn, giảm được gia tốc của buồng lái, và giảm được sự dịch chuyển của vỏ và bánh xe.

* Phần tử đàn hồi cao su:

Vấu cao su hấp thụ dao động nhờ sinh ra nội ma sát khi nó bị biến dạng dưới tác dụng của ngoại lực.

+ Ưu điểm:

- Có độ bền cao không cần bảo dưỡng, bôi trơn,

- Cao su có thể thu năng lượng trên 1 đơn vị thể tích lớn hơn thép 5÷ 10 lần,

- Trọng lượng bộ phận làm bằng cao su nhỏ và đường đặc tính của cao su là phi tuyến nên dễ thích hợp với đường đặc tính mà t mong muốn.

+ Nhược điểm:

- Suất hiện biến dạng thừa dưới tác dụng của tải trọng kéo dài, nhất là tải trọng thay đổi,

- Thay đổi tính chất đàn hồi khi nhiệt độ thay đổi, đặc biệt là độ cứng của cao su sẽ tăng lên khi làm việc ở nhiệt độ thấp,

1.2. Theo sơ đồ dẫn hướng.

a) Loại phụ thuộc với cầu liền

* Hệ thống treo phụ thuộc loại nhíp:

Hệ thống treo hụ thuộc loại nhíp bao gồm các lá nhíp và các bộ phận dùng để bắt chặt các phần tử đàn hồi dọc theo xe. Hệ thống treo phụ thuộc loại nhíp có 2 loại: loại nửa elip và loại đảo lật.

* Hệ thống treo phụ thuộc loại lò xo:

Loại này chủ yếu sử dụng ở các cầu sau chủ động của ôtô con. So với hệ thống treo loại nhíp thì lò xo có trọng lượng nhỏ hơn, tuổi thọ cao hơn. Do có thể sử dụng lò xo có độ cứng nhỏ hơn nhíp nên tính êm dịu chuyển động tốt hơn, song nó phải có them bộ phận dẫn hướng.

b) Loại hệ thống treo độc lập với cầu cắt:

Hệ thống treo độc lập có đặc điểm sau:

- Khối lượng không được treo nhỏ, đặc tính bám đường của xe tốt. Vì vậy, êm dịu chuyển động và tính ổn định tốt.

- Do không có sự nối cứng giữa bánh xe bên trái và bánh xe bên phải nên có thể hạ thấp sàn xe và vị trí lắp động cơ. Có ngĩa là có thể hạ thấp trọng tâm xe.

- Cấu tạo phức tạp hơn,

- Khoảng cách bánh xe và góc đặt bánh xe thay đổi cùng với sự dịch chuyển lên xuống của các bánh xe,

3. Các bộ phận cơ bản.

Hệ thống treo bao gồm các phần tử cơ bản sau:

3.1 Phần tử dẫn hướng:

Bộ phận dẫn hướng xác định động học chuyển động bánh xe, và truyền các lực kéo, lực phanh, lực bên và các mô men phản lực của chúng lên khung hoặc vỏ xe. Nó có thể có những chi tiết khác nhau tùy thuộc hệ thống treo độc lập hay phụ thuộc, phần tử đàn hồi là nhíp, lò xo hay thanh xoắn.

a) Hệ thống treo phụ thuộc, phần tử đàn hồi là nhíp:

Hệ thống treo phần tử đàn hồi là nhíp có thể được bố trí ở cầu bị động hoặc ở cầu chủ động.

b) Hệ thống treo phụ thuộc, phần tử đàn hồi lò xo trụ

Hệ thống treo phụ thuộc, phần tử đàn hồi lò xo trụ cũng xó thể được bố trí ở cầu bị động hoặc ở cầ chủ động. Vì lò xo trụ chỉ có khả năng chịu lực kéo theo phương thẳng đứng nên ngoài lò xo trụ phải bố trí các phần tử của bộ phận dẫn hướng.

Đối với hệ thống treo này, người ta thường bố trí các thanh giằng và thanh ổn định vào bộ phận dẫn hướng.

d) Hệ thống treo độc lập, phần tử đàn hồi lò xo, hai đòn ngang:

Hệ thống treo độc lập với hai đòn ngang có cấu tạo như sau:

Một đòn ngang phía trên và một đòn ngang phía dưới. Mỗi một đò ngang không phải chỉ là một thanh mà thường có cấu tạo dạng khung hình tam giác hoặc hình thang. Cấu tạo như vậy cho phép các đòn ngang làm được chức năng của bộ phận dẫn hướng. Đầu trong của mỗi đòn ngang được liên kết bản lề với khung hoặc dầm ô tô. Đầu còn lại được liên kết với đòn ngang đứng bởi các khớp cầu. Bánh xe được cố định với đòn đứng. Nếu là bánh xe dẫn hướng thì bánh xe cùng đòn đứng có thể quay quanh một trụ để quay bánh xe khi quay vòng.

g) Hệ thống treo độc lập, phần tử đàn hồi lò xo, đòn chéo:

Đây là loại hệ thống treo độc lập được thiết kế với tăng độ cứng vững để tăng khả năng chịu lực ngang đồng thời giảm thiểu sự thay đổi của góc đặt bánh xe xảy ra do bánh xe dao động trong phương thẳng đứng. Do kết cấu đơn giản và chiếm ít không gian nên thường được sử dụng trên hệ thống treo sau của ô tô du lịch.

3.3. Phần tử giảm chấn.

Giảm chấn được dụng trên xe với mục đích:

- Giảm và dập tắt nhanh các va đập truyền lên khung xe khi bánh xe lăn trên đường không bằng phẳng, nhờ vậy mà bảo vệ được bộ phận đàn hồi và tăng tính tiện nghi cho người sử dụng.

- Đảm bảo dao động của phần không được treo ở mức độ nhỏ nhất, nhằm làm tốt sự tiếp xúc của bánh xe trên nền đường, nâng cao tính chất chuyển động như: Khả năng thay đổi tốc độ, khả năng ổn định của các lực và mô men tác dụng, khả năng điều khiển chuyển động.

a) Giảm chấn thủy lực 1 lớp vỏ có buồng khí nén:

Vỏ của giảm chấn tiếp xúc trực tiếp với không khí tạo điều kiện thoát nhiệt tốt. Buồng khí nén được ngăn cách bởi pit tông tự do nên tránh được hiện tượng xâm thực ảnh hưởng tới chất lượng làm việc của giảm chấn, giảm được tiếng ồn.

- Hành trình nén(bánh xe tiến gần khung xe) :

Trong hành trình nén, cần pit tông 9 dịch chuyển đi lên phía trên. Do sự thay đổi thể tích buồng phí trên van pit tông bị nén lại, áp suất tăng đồng thời đẩy dầu qua van 1 chiều, van 1 đóng.

- Hành trình trả ( bánh xe rời khung xe ):

Ngược với hành trình nén, cần pit tông dịch chuyển xuống phía dưới đẩy dầu từ buồng phía dưới lên buồng trên thông qua van 1. Đồng thời do cần pit tông ra khỏi xy lanh nên thể tích nó chiếm chỗ sẽ bị thiếu hụt dầu, để bù lại thì pit tông tự do dịch chuyển xuống phía dưới.

b) Giảm chấn thủy lực 2 lớp vỏ.

Thể tích dầu ở buồng bù tiếp xúc trực tiếp với không khí hoặc khí nén có thể gây ra hiện tượng xâm thực khi giảm chấn làm việc làm giảm hiệu quả của giảm chấn, khả năng thoát nhiệt kém.Loại giảm chấn này có kết cấu phức tạp.

4. Yêu cầu

- Đảm bảo cho ôt ô có tính năng êm dịu tốt khi chạy trên đường cứng và bằng phẳng,có nghĩa là thỏa mãn các chỉ tiêu:

Đối với xe chở khách

+ Tần số dao động : f= 1÷ 1,5 Hz.

Tuy nhiên khi tính toán hệ thống treo trên ôtô người ta sử dụng các thông số: Số lần dao động trong 1 phút n: n = 60 ÷ 90 lần/phút.

+ Đảm bảo gia tốc dao động trong giới hạn cho phép,

5. Giới thiệu chung về hệ thống treo sử dụng trên xe UAZ

Để cấu thành hệ thống treo hoàn chỉnh cần phải có đầy đủ các phần nói trên với các chức năng cụ thể của từng phần. Vì vậy, xuất phát từ các phần đó ta có thể có rất nhiều hệ thống treo khác nhau để lắp trên xe.

Hệ thống treo phụ thuộc lắp trên xe UAZ là những bộ nhíp lá dạng nửa elip. Tính chất dịch chuyển của cầu xe đối với vỏ phụ thuộc vào thông số của nhíp. Trong hệ thống treo này, nhíp không chỉ là phần tử đàn hồi mà nó còn đảm nhận nhiệm vụ của phần tử dẫn hướng và một phần của phần tử giảm chấn. Kiểu hệ thống treo này được sử dụng rộng rãi bởi ưu điểm của nó là kết cấu đơn giảm, dễ chế tạo, giá thành rẻ.

Chương 2

CÁC HƯ HỎNG THƯỜNG GẶP VÀ CÁCH KHẮC PHỤC

1. Các hư hỏng thường gặp

Hệ thống treo xe UAZ bao gồm hệ thống nhíp và giảm chấn, trong quá trình làm việc không tránh khỏi những hư hỏng. Trong đó những hư hỏng thường gặp nhất là:

1.1. Đối với hệ thống nhíp

Khi làm việc lâu do bị dao động, rung xóc, cọ xát nhiều, các bộ phận như : nhíp sẽ mất dần tính đàn hồi, mòn; các chốt và bạc chốt, ụ chặn bị mòn, gãy; các quai nhíp, quang nhíp cũng sẽ bị mòn; bu lông tâm nhíp, bu lông hãm chốt nhíp bị lỏng dần, gãy dẫn đến xô lệch các bó nhíp.

1.2. Đối với giảm chấn

Trong quá trình làm việc, cũng như các bó nhíp, giảm chấn cung chịu tác động của các yếu tố như rung xóc, dao động…. Do nó có nhiệ vụ làm giảm các rung động, dao động nên nó phải chịu áp lực rất lớn, làm việc liên tục. Vì vậy sau một thời gian, giảm chấn cũng sẽ bị mòn ở vòng chắn dầu, khớp nối van và lò xo sẽ bị mòn;giá đỡ ống lót và bu lông giữ cố định ống nối bị lỏng; bề mặt ống giảm chấn bị rạn nứt… gây ra hiện tượng rung xóc, tiếng động, rò rỉ dầu trong giảm chấn…

2. Cách khắc phục

 Để hệ thống treo luôn làm việc trong trạng thái tốt nhất, chúng ta cần thường xuyên kiểm tra, bảo dưỡng.

Đối với bộ phận nhíp, cần thường xuyên xiết lại các bu lông, đai nhíp, chốt nhíp, quai nhíp;bôi dầu bôi trơn vào các vị trí chịu ma sát nhiều như: đai nhíp, chốt nhíp, chốt chuyển hướng…

KẾT LUẬN

Ô tô đang được sự dụng rộng rãi ở nước ta như một phương tiện đi lại cá nhân cũng như vận chuyển hành khách và hàng hóa. Sự gia tăng nhanh chóng số lượng ô tô trong một vài năm trở lại đây, đặc biệt là các ô tô đời mới đang kéo theo nhu cầu đào tạo rất lớn về nguồn nhân lực bão dưỡng, sữa chữa ô tô.

Nhằm cung cấp cho mọi người kiến thức cơ bản về lý thuyết và thực hành bão dưỡng sữa chữa hệ thống treo trên xe. Kiến thức trong đề tài này được sắp xếp theo thứ tự: Tổng quan hệ thống treo; Hư hỏng, cách khắc phục và kiểm tra hệ thống. Từng bộ phận được phân tích thứ tự rõ ràng. Do đó người đọc có thể dể dàng hiểu được.

Trong quá trình thực hiện Đề tài này tôi đã kết hợp kinh nghiệm thực tiễn, lý thuyết vễ sữa chữa ô tô để cố gắng cập nhật những kiến thức mới nhất nhằm đáp ứng yêu cầu sữa chữa trên xe.

Mặc dù thời gian thực hiện Đề tài rất hạn chế nhưng được sự giúp đỡ của thầy giáo hướng dẫn, các thầy giáo trong  Trường Cơ khí - ô tô, cùng bạn bè. Đến hôm nay em đã hoàn thành đề tài của mình. Trong đồ án này em đã cố gắng rất nhiều nhưng không thể tránh khỏi những sai sót, rất mong được sự đóng gó ý kiến của các thầy và các bạn.

Em xin chân thành cảm ơn!

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Kết cấu và tính toán ô tô. NGÔ HẮC HÙNG.

2. Thiết kế tính toán ô tô- máy kéo. NGUYỄN HỮU CẨN - PHAN ĐÌNH KIÊN

3. Lý thuyết ô tô máy kéo. NGUYỄN HỮU CẨN - DƯ QUỐC THỊNH - PHẠM VĂN THÁI - NGUYỄN VĂN TÀI - LÊ THỊ VÀNG.

4. Giáo trình giảng dạy môn kết cấu ô tô ĐHBK Hà Nội.

Ngoài ra, trong đề tài còn sử dụng các tài liệu từ internet.

"TẢI VỀ ĐỂ XEM ĐẦY ĐỦ ĐỒ ÁN"