LỜI NÓI ĐẦU
Trong giai đoạn nay, cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật đang phát triển như vũ bão và thu được rất nhiều thành tựu tác dụng to lớn vào nền kinh tế. Đất nước ta đang trong thời kỳ CNH-HĐH, điều này đòi hỏi cần có một nền khoa học kỹ thuật phát triển. Trong bối cảnh đó, ngành xe của nước ta đang không ngừng nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học, nâng cao trình độ chuyên môn đối lượng đội ngũ làm công tác thiết kế, quản ly, khai thác, sử dụng xe một cỏch cú hiệu quả
Tuy nhiên, trong điều kiện thực tế rất khó khăn của đất nước Việt Nam hiện nay, việc khai thác, sử dụng các trang thiết bị hiện có một cách khoa học là một yêu cầu rất cấp bách, thiết yếu, nhất là các phương tiện như là ô tô , những trang thiết bị chuyên dụng, rất đắt tiền, ít có khả năng mua mới.
Do đó để có thể khai thác, sử dụng tốt trang bị xe máy trong quân đội ở điều kiện địa hình Việt Nam đòi hỏi mỗi cán bộ kĩ thuật ngành xe phải nắm chắc đặc tính kết cấu các loại xe để biết cach khai thác, bảo dưỡng, sửa chữa, phục hồi chi tiết, hệ thống trên xe.
Đồ án “Tính toán thiết kế hộp số xe ô tô du lịch ” cũng không nằm ngoài mục đích trang bị cho cán bộ ngành xe có thêm hiểu biết về hệ thống truyền lực nói chung và từng chi tiết trong hệ thống, nhất là có thể sửa chữa, phục hồi các chi tiết trong hộp số. Để từ đó có cơ sở khai thác, bảo dưỡng xe được tốt hơn.
Trong trình học tập tụi được giao nhiệm vụ “Tính toán thiết kế hộp số xe ô tô du lịch“. Đồ án sẽ của tụi được thực hiện theo các nội dung chính sau:
Chương 1: Tổng quan về hệ thống
Chương 2: Cở sở tính toán
Chương 3: Tính toán thiết kế hộp số.
Kết luận.
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG
1.1. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ XE MATIZ.
Matiz là loại ôtô du lịch 4 chỗ có công thức bánh xe là 4x2, nó đượcsản xuất từ năm 1998 tại nhà máy ôtô Daewoo Hàn Quốc sau đó du nhập vào Việt Nam và được lắp ráp tại nhà máy liên doanh ôtô Việt Mam-Daewoo (Vidamco). Xe Matiz có các kích thước cơ sở như chiều dài cơ sở, chiều rộng cơ sở đều thấp tạo cho xe có tính cơ động cao rất phù hợp với điều kiện đường xá nhỏ hẹp ở Việt Nam do vậy xe có thể đi vào những con đường nhỏ, ngõ nghách của nội thị và ven đô mà nhiều loại ôtô khác không thể đi vào được.
1.2. CÁC YÊU CẦU.
1.2.1. CÔNG DỤNG.
Hộp số trong hệ thống truyền lực của ôtô nhằm thực hiện nhiệm vụ sau:
- Thay đổi lực kéo tiếp tuyến và số vòng quay của bánh xe chủ động để phù hợp với lực cản của đường và vận tốc của ôtô theo nhu cầu sử dụng;
- Thực hiện chuyển động lùi cho ôtô;
1.2.2. PHÂN LOẠI.
a. Theo đặc tính truyền mô men:
Hộp số vô cấp đảm bảo có được mọi giá trị của tỷ số truyền trong một khoảng nào đó. Bằng cách thay đổi vô cấp mô men xoắn truyền đến các bánh xe chủ động mà đảm bảo khả năng làm việc của động cơ ở chế độ kinh tế trong một khoảng vận tốc rộng, cho phép tận dụng công suất lớn nhất của động cơ cho chuyển động.
b. Theo đặc điểm môi truờng truyền mô men:
- Hộp số cơ khí truyền mô men xoắn bằng các bộ truyền cơ khí, phổ biến nhất là các bộ truyền bánh răng.
- Hộp số loại thủy lực truyền mô men xoắn nhờ năng lượng của dòng chất lỏng. Hộp số loại này phức tập, giá thành chế tạo cao, hiệu suất truyền tháp, ngoài ra nó có trọng lượng lớn và kém tin cậy khi làm việc.
d. Phân loại hộp số cơ khí có cấp:
Vì hiện nay đa số các xe quân sự đều sử dụng hộp số cơ khí có cấp đơn giản nên đồ án này xin tập trung vào loại hộp số này. Hộp số cơ khí có cấp được phân loại như sau:
- Theo số lượng trục chia ra:
+ Hộp số đồng trục: Các trục lồng vào nhau kết hợp với khớp ma sát gài số.
+ Hộp số hai trục: Trục vào và trục ra bố trí không đồng tâm nhau, loại này thường thấy trên xe tăng.
- Theo số lượng số truyền có:
+ Hộp số 3 cấp
+ Hộp số 4 cấp
+ Hộp số 5 cấp
1.3. HÂN TÍCH KẾT CẤU HỘP SỐ.
1.3.1. ĐẶC ĐIỂM KẾT CẤU.
Hộp số xe Matiz là hộp số cơ khí, 5 tiến và 1 số lùi, gồm có 3 bộ đồng tốc ở số 1-2 và số 3-4 và số 5,loại có khoá hãm truyền lực cuối cùng có bộ vi sai . bánh răng số lùi được lắp liền trên trục sơ cấp ,dẫn động trực tiếp bằng cáp
1.3.2. PHÂN TÍCH MỘT SỐ CHI TIẾT CỦA HỘP SỐ.
a. Trục sơ cấp hộp số :
Có rãnh then hoa then để lắp với đĩa bị động của ly hợp để nhận mô men từ trục khuỷu động cơ, được đúc liền với bánh răng nghiêng chủ động. Trên trục có khoan lỗ dọc để dẫn dầun bôi trơn các ổ đỡ trục thứ cấp hộp số
b.Trục thứ cấp :
Được gia công có tiết diện thay đổi dùng để truyền mô men ra ngoài đến các bộ phận tiếp theo của hệ thống truyền lực, trên trục thứ cấp bắt đầu trục được lắp đặt bộ đồng tốc giữa số 1 và số 2, bánh răng bị động số 1 đi từ số 1, bánh răng chủ động và bị động số 3 đi số III, bộ đồng tốc thứ 2 đi Số III, bánh răng số 2, bộ đồng tốc thứ nhất đi số II, bánh răng số 5 đi số V, đồng tốc thứ 3.
e . Định vị và khóa hãm :
Ở vị trí đã xác định và tránh gài 2 số một lúctránh sinh gãy vỡ bánh răng hoặc tự nhảy số (nhả số). Định vị được dùng cho từng trục trượt
Định vị trong hộp số xe Matiz kiểu bi và lò xo, kết cấu đơn giản ít hỏng hóc.
Khóa an toàn số lùi (cảm giác số lùi) để tránh gài số, một cách ngẫu nhiên, nhằm đảm bảo an toàn cho người, xe và hàng hóa trên xe, khóa an toàn số lùi.
1.3.4. ƯU ĐIỂM.
Khi cùng kích thước ngoài, thì hộp số ba trục dọc cho ta tỷ số truyền lớn hơn vì tỷ số truyền này bằng tích tỷ số truyền của hai cặp bánh răng thực hiện việc truyền mômen. Đặc điểm này rất quan trọng, vì hiện nay động cơ cao tốc được sử dụng nhiều trên ôtô. Nếu cần đảm bảo một giá trị tỷ số truyền như nhau thì loại hộp số ba trục dọc có kích thước bé, trọng lượng nhỏ hơn làm giảm trọng lượng toàn bộ của ôtô.
1.3.6. CHỌN PHƯƠNG ÁN THIẾT KẾ.
Quá trình tính toán thiết kế một cơ cấu phải tuân theo một quy trình thiết kế nhất đinh.
Qua phân tích như ở trên các bước tiếp theo của quy trình tính toán thiết kế gồm:
- Sau khi đã chọn sơ đồ động học, tính toán sơ bộ các thông số cơ bản
- Tính toán thiết kế các chi tiết trong cơ cấu
- Kiểm bền các chi tiết
- Cuối cùng là kiểm tra thử nghiệm
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ TÍNH TOÁN THIẾT KẾ
2.1. MỤC ĐÍCH VÀ NỘI DUNG THIẾT KẾ.
2.1.1. MỤC ĐÍCH.
- An toàn cho người sử dụng
- Tính kinh tế cao
- Độ bền làm việc của các chi tiết
2.1.2. NỘI DUNG.
Do trình độ và thời gian có hạn nên trong phần tính toán thiết kế tôi chỉ thực hiên các nội dung sau:
- Xác định các thông số cơ bản của hộp số:
+ Xác định tỷ số truyền của hộp số
+ Xác định khoảng cách các trục trong hộp số
+ Xác định các thông số cơ bản của bánh răng
+ Xác định các kích thước sơ bộ của trục
+ Tính toán thiết kế đồng tốc
+ Tính toán chọn ổ lăn
2.1.3 CÁC THÔNG SỐ THAM KHẢO
Theo tiêu chuẩn kĩ thuật của xe Matiz.
CHƯƠNG 3: TÍNH TOÁN THIẾT KẾ
3.1. TÍNH TOÁN CHI TIẾT.
3.2.3. CHỌN MÔ ĐUN BÁNH RĂNG : m
Chọn môđun theo công thức kinh nghiệm:
Mn = (0,032 - 0,040)A; mn = (2,13 - 2,66); chọn mn = 2,5.
3.4.1. TÍNH TOÁN KHẢ NĂNG LÀM VIỆC CỦA Ổ.
- Ta có hệ số làm việc C
. Trục sơ cấp: C = 3655
. Trục thứ cấp : C = 3502
. Trục trung gian : C = 1786
KẾT LUẬN
Kết cấu của hộp số xe ôtô phụ thuộc nhiều vào đặc điểm kỹ thuật của ôtô, vào sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật trong vấn đề bảo vệ môi trường và tính kinh tế trong khai thác sử dụng ôtô. Sự hiểu biết sâu rộng về chúng khôngva những giúp ta khai thác tốt mà còn tạo định hướng nghiên cứu sâu hơn trong thiết kế chế tạo. Đó thật sự là vấn đề cấp thiết đặt ra cho các cán bộ kỹ thuật ngành ôtô.
Sau một thời gian nghiên cứu và thực hiện nhiệm vụ được giao, nhờ sự chỉ đạo của thầy hướng dẫn và các bạn đồng nghiệp, với sự nỗ lực của bản thân, tôi đã thiết kế được hộp số cho xe du lịch đáp ứng các yêu cầu đặt ra và đã thực hiện được các nội dung:
1. Tìm hiểu tổng quan về hộp số
2. Phân tích kết cấu của một số loại hộp số cần thiết kế
3. Tính toán thiết kế hộp số
Kết quả tính toán cho thấy hộp số thiết kế ra phù hợp với yêu cầu đối với xe tải hạng trung. Do trong thời gian có hạn và khẳ năng của bản thân nên trong quá trình tính toán không tránh được sai sót mong được sự đóng góp ý kiến phê bình của các thầy giáo. Tôi xin chân thành cảm ơn thầy giáo : ……………. đã giúp đỡ nhiệt tình trong quá trình làm đồ án.
Em xin chân thành cảm ơn!
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Vũ Đức Lập- Phạm Đình Vy,Cấu tạo ôtô quân sự tập 1. HVKTQS1995.
[2]. Trần Hữu Quế, Vẽ kỹ thuật cơ khí tập 1+2,NXBGD-1998.
[3]. Đỗ Quyết Thắng. Chi tiết máy tập 1+2, NXB ĐH và THCN-1989.
[4]. Bộ môn xe quân sự -Khoa động lực, Lý thuyết ôtô quân sự-NXBQĐND-2002.
[5]. Nguyễn Trọng Hiệp, Chi tiết máy tập 1+2, NXB ĐH và THCN-1989.
"TẢI VỀ ĐỂ XEM ĐẦY ĐỦ ĐỒ ÁN"