MỤC LỤC
Mục lục.....................................................................................................1
Mở đầu…………………………………………………………………………..2
Chương 1. Giới thiệu chung về xe Daewoo Lacetti Max ..................……3
1.1. Giới thiệu xe Daewoo Lacetti Max …………………….……………..3
1.2. Đặc tính kỹ thuật xe Daewoo Lacetti Max…………………………...4
1.3. Đặc tính một số cụm chính trên xe Daewoo Lacetti Max…..………6
Chương 2. Phân tích kết cấu hệ thống phanh xe Daewoo Lacetti Max …….9
2.1. Khái quát về hệ thống phanh......................................................... …9
2.2. Giới thiệu chung về hệ thống phanh xe Daewoo Lacetti Max ……... 10
2.3. Đặc điểm kết cấu hệ thống phanh xe Daewoo Lacetti Max ............... 11
Chương 3. Tính toán kiểm nghiệm cơ cấu phanh xe Daewoo Lacetti Max .......25
3.1. Xác định mô men phanh yêu cầu............................................................25
3.2. Xác định momen phanh mà cơ cấu có thể sinh ra............................ 28
3.3. Tính toán xác định công ma sát riêng.............................................. 30
3.4. Tính toán xác định áp lực trên bề mặt má phanh............................. 31
3.5. Tính toán nhiệt trong quá trình phanh............................................ 32
Chương 4. Hướng dẫn bảo dưỡng hệ thống phanh xe Daewoo Lacetti Max......... 35
4.1. Đặt vấn đề....................................................................................... 35
4.2. Yêu cầu chung................................................................................. 36
4.3. Nội dung bảo dưỡng phanh xe Daewoo Lacetti Max ...................... 36
4.4. Các hư hỏng – nguyên nhân – cách khắc phục................................ 41
Kết luận...................................................................................................... 45
Tài liệu tham khảo ................................................................................... 46
MỞ ĐẦU
Cùng với sự phát triển không ngừng của khoa học kỹ thuật, công nghệ chế tạo ôtô không ngừng được hoàn thiện cải tiến và nâng cao đáp ứng được những mục tiêu chủ yếu về chuyên chở, về tốc độ, độ bền, độ an toàn và tính kinh tế.
Sự phát triển của nền kinh tế dẫn đến yêu cầu và mục đích sử dụng ôtô cũng thay đổi, chiếc xe hiện nay không chỉ đơn thuần là một phương tiện chuyên chở mà nó phải đáp ứng các yêu cầu như tính năng an toàn, độ êm dịu thoải mái, tính tiện nghi, kinh tế và thân thiện với môi trường.
Trong điều kiện hiện nay, theo thống kê chưa đầy đủ về an toàn giao thông đường bộ trên thế giới và ở nước ta thì số tai nạn do hệ thống phanh kém chất lượng gây ra chiếm 40 – 45 % trong tổng số các vụ tai nạn xảy ra do nguyên nhân kỹ thuật. Do đó mà việc nâng cao khả năng an toàn của ô tô là một trong những vấn đề hàng đầu được xã hội rất quan tâm.
Hệ thống phanh ô tô là một trong những hệ thống quan trọng nhất của ô tô, nó dùng để giảm vận tốc hoặc dừng hẳn ô tô. Từ việc nhận thức được tầm quan trọng của hệ thống phanh, để khai thác tốt và đánh giá được chất lượng của hệ thống phanh qua đó có biện pháp sử dụng thích hợp trong điều kiện hiện nay, chúng ta cần nắm chắc kết cấu và phương pháp sử dụng phanh sao cho có hiệu quả nhất.
Để góp phần thực hiện công việc trên và cũng là đúc rút lại những kiến thức chuyên ngành đã học em đã được giao đồ án tốt nghiệp với đề tài: “Khai thác hệ thống phanh trên xe Daewoo Lacetti Max”. Đồ án của em được tiến hành với những nội dung sau đây:
- Giới thiệu chung về xe Daewoo Lacetti Max.
- Đặc điểm kết cấu hệ thống phanh xe Daewoo Lacetti Max.
- Tính toán kiểm nghiệm cơ cấu phanh xe Daewoo Lacetti Max.
- Hướng dẫn bảo dưỡng hệ thống phanh xe Daewoo Lacetti Max.
Chương 1
GIỚI THIỆU CHUNG VỀ XE DAEWOO LACETTI MAX
1.1 Giới thiệu xe Daewoo Lacetti Max
Được thành lập vào năm 1983, tập đoàn Daewoo là sự liên doanh giữa GM và Shinjin Motor, và được sản xuất theo các thiết kế của GM trong nhiều năm. Daewoo Lacetti Max là loại xe du lịch cỡ nhỏ được thiết kế phần mũi xe khác hoàn toàn so với các mẫu xe trước theo hướng hiện đại mạnh bạo phù hợp với thị hiếu khách hàng, với 5 chỗ ngồi, phanh đĩa bố trí trên 4 bánh và số sàn 5 cấp.
1.3 Đặc tính một số cụm chính trên xe Daewoo Lacetti Max.
1.3.1 Động cơ
Động cơ xe Daewoo Lacetti Max là loại động cơ xăng 4 kì được bố trí đằng trước và đặt ngang xe. Nó là loại động cơ DOHC, bao gồm 4 xilanh bố trí thẳng hàng có thứ tự làm việc là 1-3-4-2 với dung tích công tác theo nhà sản xuất là 1598cc.
- Hệ thống làm mát: Hệ thống làm mát bằng nước theo phương pháp tuần hoàn cưỡng bức nhờ bơm nước.
- Hệ thống bôi trơn: Theo nguyên lý hoạt động hỗn hợp bao gồm bôi trơn cưỡng bức kết hợp với vung té. Xe sử.
1.3.2 Hệ thống điều khiển
a. Hệ thống lái
Hệ thống lái xe Daewoo Lacetti Max bao gồm cơ cấu lái, dẫn động lái và trợ lực lái.
- Cơ cấu lái loại bánh răng trụ thanh răng, trong đó thanh răng làm luôn chức năng của thanh lái ngang trong hình thang lái.
- Dẫn động lái gồm có: vành tay lái, vỏ trục lái, trục lái, truyền động các đăng, thanh lái ngang, cam quay và các khớp nối.
Hệ thống phanh dừng được bố trí ở các bánh xe phía sau, ở cơ cấu phanh đĩa phía sau ngoài phần dẫn động bằng thuỷ lực của phanh chân còn có thêm các chi tiết của cơ cấu phanh dừng. Hệ thống dẫn động của cơ cấu phanh dừng loại này bao gồm: cần kéo, các dây cáp và các đòn trung gian.
1.3.3 Hệ thống điện và thiết bị phụ
Hệ thông điện sử dụng điện áp 12V bao gồm:
Máy phát: 85A
Động cơ khởi động: công suất 1,2 kw
Ắc quy(MF): 12V- 55AH
Hệ thống đèn chiếu sáng và đèn báo hiệu bao gồm: đèn pha, đèn si nhan, đèn phanh, đèn sương mù, đèn soi biển số, đèn trần trong xe, đèn báo áp suất dầu, đèn báo nạp ắc quy, đèn báo mức xăng thấp...
Chương 2
PHÂN TÍCH KẾT CẤU HỆ THỐNG PHANH XE
DAEWOO LACETTI MAX
2.1 Khái quát về hệ thống phanh
Hệ thống phanh là một trong những hệ thống hết sức quan trọng góp phần quyết định đến tính an toàn giao thông, cũng như tính kinh tế. Trong việc vận chuyển đặc biệt là để đảm bảo an toàn giao thông… Do vậy hiện nay hệ thống phanh ngày càng được cải tiến, các tiêu chuẩn về thiết kế, chế tạo và sử dụng hệ thống phanh ngày càng nghiêm ngặt và chặt chẽ hơn.
Hệ thống phanh trên ôtô cần đảm bảo các yêu cầu sau:
- Có hiệu quả phanh cao nhất ở tất cả các bánh xe, nghĩa là đảm bảo quãng đường phanh ngắn nhất khi phanh đột ngột trong trường hợp nguy hiểm.
- Phanh êm dịu trong mọi trường hợp để đảm bảo ổn định chuyển động của ôtô khi phanh.
- Điều khiển nhẹ nhàng thuận tiện, nghĩa là lực tác dụng lên bàn đạp hay đòn điều khiển không lớn.
2.2 Giới thiệu chung về hệ thống phanh xe Daewoo Lacetti Max
Hệ thống phanh xe Daewoo Lacetti Max bao gồm hệ thống phanh chính sử dụng dẫn dộng thuỷ lực hai dòng chéo nhau, cơ cấu phanh kiểu đĩa cho cả 4 bánh xe, và hệ thống phanh dừng sử dụng chung cơ cấu phanh với hệ phanh chính ở cầu sau.
Cơ cấu cơ cấu phanh đĩa ở các bánh xe cầu trước thuộc loại cơ cấu phanh đĩa thông gió, kết cấu gọn nhẹ mà vẫn đem lại hiệu quả phanh tối đa.
Cơ cấu phanh đĩa ở các bánh xe cầu sau thuộc loại cơ cấu phanh đĩa liền khối.
2.2 Đặc điểm kết cấu hệ thống phanh xe Daewoo Lacetti Max
Phần này trình bày đặc điểm kết cấu của các hệ phanh trên xe Daewoo Lacetti Max.
2.2.1 Đặc điểm kết cấu dẫn động phanh chân
Dẫn động phanh chân xe Daewoo Lacetti Max là kiểu dẫn động thuỷ lực hai dòng chéo có trợ lực chân không xi lanh chính kép dạng nối tiếp. Bầu trợ lực bố trí trước xi lanh chính.
Xi lanh phanh chính được sử dụng để tạo áp suất truyền đến các xi lanh bánh xe biến thành lực đẩy tác động lên các má phanh ép vào đĩa phanh thực hiện quá trình phanh bánh xe.
Khi đạp phanh, pit tông 4 dịch chuyển sang trái khi qua lỗ bù dầu thì áp suất dầu ở khoang phía trước của pit tông 4 sẽ tăng lên để cùng lò xo hồi vị tác dụng lên pit tông 4 cùng dịch chuyển sang trái. Khi pit tông 4 đi qua lỗ bù dầu thì khoang phía trước của pit tông 4 cũng được làm kín nên áp suất bắt đầu tăng.
Từ hai cửa ra của xi lanh chính, dầu được dẫn động đến các xi lanh bánh xe. Sau khi đã khắc phục được các khe hở thì áp suất dầu trong hệ thống bắt đầu tăng để tạo lực phanh trên các cơ cấu phanh.
Bộ trợ lực chân không là một cơ cấu sử dụng độ chênh lệch giữa chân không của động cơ và áp suất khí quyển để tạo ra một áp lực mạnh(tăng lực) tỉ lệ thuận với lực ấn của bàn đạp để điều khiển phanh. Bộ trợ lực phanh sử dụng chân không được tạo ra trong đường ống nạp
2.2.2 Đặc điểm kết cấu của cơ cấu phanh cầu trước xe Daewoo Lacetti Max
Cơ cấu phanh trước trên xe Daewoo Lacetti Max thuộc loại cơ cấu cơ cấu phanh đĩa thông gió, dẫn động bằng thuỷ lực.
Sử dụng cơ cấu phanh đĩa trên xe Daewoo Lacetti Max có các đặc điểm sau:
- Tỏa nhiệt tốt: Do phần lớn đĩa phanh tiếp xúc với không khí nên nhiệt sinh ra bởi ma sát dễ dàng tỏa vào không khí và sự chai cứng bề mặt má phanh khó xảy ra. Nó đảm bảo khả năng ổn định phanh ở tốc độ cao.
- Có cấu tạo đơn giản: Cơ cấu phanh đĩa có cấu tạo rất đơn giản nên việc kiểm tra thay thế má phanh đặc biệt dễ dàng.
Khi ấn bàn đạp phanh, áp suất dầu sinh ra trong xi lanh phanh chính được cung cấp tới các xilanh phanh đĩa, và áp suất tăng dần sẽ làm pit tông chuyển đông ép má phanh.
Càng phanh: được thể hiện trên hình 2.9 là nơi để bố trí các pit tông, các má phanh và một số chi tiết khác của cơ cấu phanh, nó cũng tham gia vào quá trình phanh xe khi người lái tác dụng bàn đạp phanh.
2.2.3 Đặc điểm kết cấu cơ cấu phanh cầu sau xe Daewoo Lacetti Max
Cơ cấu phanh sau trên xe Daewoo Lacetti Max thuộc loại cơ cấu phanh đĩa liền khối. Cấu tạo chung được thể hiện qua hình 2.12 :
Phanh có khả năng tản nhiệt nhanh, phục hồi nhanh chóng lực phanh ẩm ướt và có khả năng ổn định lực phanh. Hệ thống phan được trang bị thiết bị tự động điều chỉnh khe hở giữa má phanh và đĩa phanh khi không tác dụng và bàn đạp. Đĩa phanh sau xe Daewoo Lacetti Max là tấm thép tròn có đường kính 265mm và chiều dày là 10mm.
Xi lanh bánh xe được đúc liền càng phanh. Trong xi lanh được lắp lò xo, pit tông, phớt pit tông (cúp pen) bằng cao su chịu dầu, phía trong pít tông có cơ cấu tự điều chỉnh khe hở (Hình 2.13). Đường kính xi lanh bánh xe (phanh sau) trên xe Daewoo Lacetti Max là 30,1mm.
Nguyên lý làm việc của cơ cấu phanh sau cũng tương tự cơ cấu phanh trước.
Chương 3
KIỂM NGHIỆM CƠ CẤU PHANH TRÊN XE DAEWOO LACETTI MAX
Chất lượng phanh ôtô phụ thuộc vào hiệu quả làm việc và chất lượng của hệ thống phanh. Trong nhiệm vụ đồ án được giao em tiến hành tính toán kiểm nghiệm khả năng làm việc của cơ cấu phanh.
3.1 Xác định mô men phanh yêu cầu
Mô men phanh cần sinh ra được xác định từ điều kiện đảm bảo hiệu quả phanh lớn nhất tức là sử dụng hết lực bám để tạo lực phanh. Muốn đảm bảo điều kiện đó lực phanh sinh ra cần phải tỷ lệ thuận với các phản lực tiếp tuyến tác dụng lên bánh xe khi phanh.
Trọng lượng toàn bộ của xe : Ga = 1620 [kg] = 16200 [N]
Phân bố cầu trước : G1 = 930 [kg] = 9300 [N]
Phân bố cầu sau: G2 = 690 [kg] = 6900 [N]
Chiều dài cơ sở : Lo = 2470 [mm]
Thay giá trị vào các công thức (3.6) và (3.7) ứng với các giá trị hệ số bám giữa lốp với mặt đường j ( 0,1- 0,8) ta có quan hệ mô men phanh lý thuyết giữa cầu trước và sau được cho ở bảng 3-1 và biểu diễn trên đồ thị đặc tính phanh xe Daewoo Lacetti Max như trên hình .
3.2 Xác định mô men phanh mà cơ cấu phanh có thể sinh ra
Ðể đạt được mục đích của đường đặc tính lý tưởng nêu trên trong thực tế là không thể thực hiện được; vì mô men phanh do cơ cấu phanh sinh ra thường tỷ lệ bậc nhất với áp suất dầu trong hệ thống. Do vậy quan hệ giữa mô men do cơ cấu phanh tạo ra đối với cầu sau và cầu trước cũng là tỷ lệ bậc nhất (tuyến tính). Ðể thấy rõ tính chất này, ta xét mô men phanh thực tế do các cơ cấu phanh sinh ra cho bánh xe.
Vậy mô men phanh mà cơ cấu phanh sau có thể sinh ra là :
Mpt= 228,75 [N.m]
Ta thấy ở cùng một hệ số bám mô men phanh thực tế luôn lớn hơn mô men phanh yêu cầu. Vậy mô men phanh đạt yêu cầu đặt ra.
3.3 Tính toán xác định áp lực trên bề mặt má phanh
Giá trị cho phép áp suất trên bề mặt má phanh là :
q < [q]=1,2 ÷ 2,0
Do đó áp suất trên bề mặt tính toán các má phanh thoả mãn.
3.4. Tính toán nhiệt trong quá trình phanh
Trong quá trình phanh, động năng của ô tô chuyển thành nhiệt năng của đĩa phanh và các chi tiết khác một phần thoát ra môi trường không khí.
Số hạng thứ nhất ở vế phải phương trình là năng lượng nung nóng đĩa phanh. Còn số hạng thứ hai là phần năng lượng truyền ra không khí. Khi phanh ngặt với thời gian ngắn năng lượng truyền ra môi trường coi như không đáng kể, cho nên số hạng thứ hai có thể bỏ qua.
Thay số ta được : t = 3,480C
Đối với xe con phanh ở vận tốc 30 km/h thì độ tăng nhiệt độ cho phép không lớn hơn 150C. Do đó nhiệt độ tính ở trên là thoả mãn yêu cầu.
Chương 4
HƯỚNG DẪN BẢO DƯỠNG HỆ THỐNG PHANH TRÊN XE DAEWOO LACETTI MAX
4.1 Đặt vấn đề
Việc bảo quản bảo dưỡng xe là việc làm thường xuyên liên tục của người lái xe và thợ sửa chữa, nhất là đối với người sử dụng xe đó. Có bảo quản bảo dưỡng xe thường xuyên mới kịp thời phát hiện khắc phục những hư hỏng của xe đồng thời bảo đảm tốt các yêu cầu làm việc của các chi tiết, cụm chi tiết trên xe , đảm bảo cho xe có thể hoạt động luôn tốt trong mọi điều kiện đồng thời nâng cao tính năng kinh tế, khả năng đảm bảo an toàn cho người, hàng hóa, phương tiện. Có sử dụng, bảo quản, bảo dưỡng tốt mới thực hiện giữ tốt dùng bền, an toàn, tiết kiệm.
4.2 Yêu cầu chung
Bảo dưỡng là tổng hợp các biện pháp tổ chức công nghệ và quản lý kỹ thuật, nhằm duy trì tình trạng KT tốt của xe và kéo dài tuổi thọ của nó.
Bảo dưỡng kỹ thuật có vai trò hết sức quan trọng nhằm duy trì tình trạng KT tốt của ô tô, ngăn chặn các hư hỏng có thể xẩy ra, thấy trước các hư hỏng để kịp thời sửa chữa đảm bảo cho ô tô chuyển động với độ tin cậy cao.
Trong quá trình khai thác bảo dưỡng sửa chữa hệ thống phanh phải đảm bảo được các yêu cầu chung như sau:
Hệ thống phanh làm việc tốt, điều khiển nhẹ nhàng, khe hở má phanh phải được đảm bảo và được kiểm tra thường xuyên.
Trong quá trình tháo lắp bảo dưỡng hệ thống phanh phải giữ vệ sinh không để chi tiết hỏng nặng thêm hoặc để lẫn vào nhau.
4.3 Nội dung bảo dưỡng phanh trên xe Daewoo Lacetti Max
4.3.1 Bảo dưỡng kỹ thuật hệ thống phanh
Lịch bảo dưỡng hệ thống phanh:
Dầu phanh: 30.000km thay, hoặc 18 tháng
Cáp dẫn động phanh tay: kiểm tra, lau chùi, điều chỉnh, thay thế (nếu cần)
Hành trình tự do bàn đạp phanh: Kiểm tra, điều chỉnh (nếu cần)
Má phanh: Kiểm tra. thay thế (nếu cần)
Tiến hành chăm sóc bảo quản, bảo dưỡng, sửa chữa các hệ thống trên xe đều phải tuân theo một qui trình công nghệ nhất định. Hệ thống phanh trên xe ôtô cũng là hệ thống đòi hỏi phải chăm sóc, bảo quản, bảo dưỡng thường xuyên và đúng yêu cầu kỹ thuật.
4.3.2 Qui trình tháo lắp và kiểm tra
Quy trình tháo lắp và kiểm tra được thể hiện như bảng.
KẾT LUẬN
Sau một thời gian nghiên cứu tham khảo tài liệu, với sự giúp đỡ tận tình của thầy giáo TS : ………….. cùng các thầy trong Bộ môn Ôtô Quân sự, Khoa Động lực và các bạn cùng lớp em đã hoàn thành đồ án tốt nghiệp được giao với các nội dung cơ bản sau:
- Giới thiệu chung về xe Daewoo Lacetti Max.
- Phân tích kết cấu hệ thống phanh Daewoo Lacetti Max.
- Tính toán kiểm nghiệm cơ cấu phanh xe Daewoo Lacetti Max.
- Hướng dẫn bảo dưỡng hệ thống phanh xe Deawoo Lacetti Max.
Hệ thống phanh trên xe Daewoo Lacetti Max được bố trí hệ thống phanh theo một sơ đồ bố trí tương đối phổ biến, được sử dụng trên nhiều loại xe. Trong kết cấu có nhiều đặc điểm đặc biệt đòi hỏi người sử dụng phải nắm chắc trong quá trình khai thác sử dụng xe. Để tiện cho việc khai thác, sử dụng hệ thống phanh đề tài đã nêu ra một số chú ý trong quá trình tháo lắp bảo dưỡng hệ thống phanh của xe Daewoo Lacetti Max.
Bản thân em đã cố gắng trong việc tìm kiếm tài liệu và khảo các xe tương tự để hoàn thành nhiệm vụ được giao, tuy nhiên do khả năng và thời gian có hạn nên đồ án tốt nghiệp của em không tránh khỏi được thiếu sót. Rất mong các thầy và các bạn đồng nghiệp đóng góp ý kiến.
Em xin chân thành cảm ơn!
Hà nội, ngày … tháng … năm 20…
Sinh viên thực hiện
………………
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Hướng dẫn đồ án môn học ô tô ‘’ Lý thuyết kết cấu và tính toán ô tô quân sự ’’. (Tập IV)
Trường Đại học kỹ thuật quân sự – 1977
[2]. Daewoo Lacetti - Service Manual.
[3]. Thiết kế tính toán ôtô máy kéo
Nguyễn Hữu Cẩn , Dư Quốc Thịnh
NXB Khoa học và Kỹ thuật. - 2005
[4]. Lý thuyết ôtô quân sự
Nguyễn Phúc Hiểu, Võ Văn Hường.
Học Viện Kỹ Thuật Quân Sự -1983
[5]. Cấu tạo ôtô quân sự tập 1, 2
Phạm Đình Vi, Vũ Đức Lập.
Học Viện Kỹ Thuật Quân Sự -1995
"TẢI VỀ ĐỂ XEM ĐẦY ĐỦ ĐỒ ÁN"