MỤC LỤC
MỤC LỤC.....
LỜI NÓI ĐẦU ......
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU CHUNG VỀ XE KIA NEW CARENS……… 3
1.1 Tổng quan xe Kia New Carens…………………………………………4
1.2 Đặc tính kĩ thuật của xe Kia New Carens……………………………...5
1.3 Các hệ thống trên xe Kia New Carens…………………………………7
CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH KẾT CẤU HỆ THỐNG PHANH XE KIA NEW CARENS……….9
2.1 Phân tích đặc điểm kết cấu hệ thống phanh trên xe……………………10
2.2 Phân tích kết cấu một số cụm, chi tiết cơ bản trong hệ thống phanh......12
2.2.1 Phân tích kết cấu cơ cấu phanh trong hệ thống phanh……………..12
2.2.2 Phân tích dẫn động phanh trong hệ thống phanh…………………..14
2.3 Phân tích đặc điểm kết cấu hệ thống phanh tay………………………..26
2.3.1 Cơ cấu phanh………………………………………………………26
2.3.2 Dẫn động phanh……………………………………………………27
2.3.3 Nguyên lí làm việc…………………………………………………29
CHƯƠNG 3: TÍNH TOÁN KIỂM NGHIỆM CƠ CẤU PHANH XE KIA NEW CARENS….31
3.1 Sơ đồ tính toán, kiểm nghiệm và các thông số ban đầu………………..31
3.2 Tính toán lực tác dụng lên tấm ma sát………………………………….33
3.3 Xác định mô men phanh thực tế và mô men phanh yêu cầu của cơ cấu phanh……34
3.4 Tính toán xác định công ma sát riêng………………………………….36
3.5 Tính toán xác định áp lực trên bề mặt má phanh………………………37
3.6 Tính toán nhiệt trong qúa trình phanh………………………………….38
CHƯƠNG 4: HƯỚNG DẪN KHAI THÁC, BẢO DƯỠNG HỆ THỐNG PHANH …39
4.1 Một số tiêu chuẩn cơ bản trong kiểm tra hiệu quả phanh……………...39
4.1.1 Các yêu cầu cơ bản khi kiểm tra hệ thống phanh…………………..39
4.1.2 Một số tiêu chuẩn trong kiểm tra…………………………………..40
4.2 Hư hỏng của hệ thống phanh…………………………………………...41
4.2.1 Hỏng ở cơ cấu phanh……………………………………………….41
4.2.2 Hỏng dẫn động điều khiển phanh…………………………………..43
4.3 Các biểu hiện của ô tô khi hư hỏng hệ thống phanh…………………...45
4.3.1 Phanh không ăn……………………………………………………45
4.3.2 Phanh bị giật……………………………………………………….45
4.3.3 Phanh ăn không đều ở các bánh xe………………………………...45
4.3.4 Phanh bị bó…………………………………………………………45
4.3.5 Mức dầu phanh bị giảm…………………………………………….45
4.4 Xác định sự không đồng đều của lực phanh hay mô men phanh………46
4.4.1 Bằng cách đo trên bệ thử phanh……………………………………46
4.4.2 Bằng cách thử xe trên đường……………………………………….46
4.5 Quy trình bảo dưỡng hệ thống phanh xe và một số chi tiết trong hệ thống phanh….47
4.5.1 Bảo dưỡng hệ thống phanh xe……………………………………...47
4.5.2 Bảo dưỡng xi lanh phanh chính…………………………………….48
4.5.3 Thay má phanh……………………………………………………..54
4.5.4 Điều chỉnh hệ thống phanh chính…………………………………..57
4.5.5 Điều chỉnh hệ thống phanh tay……………………………………..59
KẾT LUẬN………………………………………………………………...60
TÀI LIỆU THAM KHẢO………………………………………………….61
LỜI NÓI ĐẦU
Ngành công nghiệp đã và đang phát triển cả về quy mô lẫn chất lượng. Nước ta đã có nhiều nhà máy lắp ráp, sản xuất thiết bị ở nhiều tỉnh thành phố. Có thể nói ngành công nghiệp ô tô nước ta đã có sự phát triển và có được bước tiến mới song nó vẫn là ngành công nghiệp non trẻ, đang phát triển cùng với xu thế đi lên công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Việc áp dụng các tiến bộ về kĩ thuật và công nghệ mới vào sản xuất, chế tạo ô tô đã làm tăng độ tin cậy của ô tô, từ đó mà nâng cao năng suất vận chuyển, tăng tính kinh tế và độ an toàn cho ô tô.
Bên cạnh đó vẫn còn một lượng lớn ô tô được nhập về sử dụng, việc sử dụng sao cho hợp lý trong điều kiện khí hậu và đặc điểm đường xá ở nước ta thì ưu tiên hàng đầu hiện nay là công tác khai thác, sử dụng và chế tạo phụ tùng thay thế. Đặc biệt là các loại ô tô có nhiều tính năng mới, hiện đại hơn nên việc nắm bắt được kết cấu và các hướng dẫn sử dụng, sửa chữa hoặc thay thế là công việc hết sức cần thiết .
Trên ôtô có rất nhiều hệ thống khác nhau như hệ thống lái, hệ thống treo, hệ thống truyền lực… Đặc biệt là hệ thống phanh trên ôtô có vai trò rất quan trọng bởi vì nó đảm bảo cho ôtô chạy an toàn ở tốc độ cao, từ đó mà nâng cao được tốc độ trung bình của ôtô , đồng thời tăng năng suất vận chuyển. Xuất phát từ vai trò quan trọng của hệ thống phanh cũng như yêu cầu thực tế trong khai thác, sử dụng nên đề tài: “Khai thác hệ thống phanh xe KIA NEW CARENS” đặt ra là cần thiết và mang ý nghĩa thực tiễn. Với mục đích đó, nội dung chính của đề tài gồm:
+ Mở đầu
+ Chương 1. Giới thiệu chung về xe KIA NEW CARENS.
+ Chương 2. Phân tích kết cấu hệ thống phanh KIA NEW CARENS.
+ Chương 3. Tính toán kiểm nghiệm cơ cấu phanh KIA NEW CARENS.
+ Chương 4. Hướng dẫn khai thác, bảo dưỡng hệ thống phanh.
+ Kết luận.
CHƯƠNG 1
GIỚI THIỆU CHUNG VỀ XE KIA NEW CARENS
Vào ngày 04/04/2007, công ty ô tô du lịch Trường Hải Kia (Thaco Kia) chính thức được hình thành. Tháng 06/2007, Trường Hải Group chính thức triển khai xây dựng nhà máy sản xuất và lắp ráp xe ô tô du lịch Kia tại khu kinh tế mở Chu Lai-Quảng Nam. Đây cũng là nhà máy sản xuất và lắp ráp xe du lịch trong nước đầu tiên của Việt Nam và cũng là một trong những nhà máy được trang bị công nghệ hiện đại.
Các dòng sản phẩm xe du lịch Thaco Kia cung cấp rất đa dạng với đầy đủ phân khúc như phân khúc A với Kia New Morning, phân khúc B với Kia Rio, phân khúc C với Kia Forte, Kia Cerato Hatchback, Kia Cerato Koup, phân khúc D với Kia Optima, Kia Cadenza, phân khúc MPV với Kia New Carens, Kia Carnival, phân khúc Crossover với Kia Sportage và phân khúc SUV với Kia Sorento.
1.1. Tổng quan xe Kia New Carens.
Nhà thiết kế tài năng của hãng Kia Motor, Peter Schreyer đã tạo cho Kia New Carens nét khác biệt thú vị hơn mẫu xe đa dụng MPV thông thường bằng việc khéo léo kết hợp sự thanh lịch, thể thao của thể loại sedan và sự tiện nghi, hữu dụng của thể loại đa dụng MPV.
1.3. Các thiết bị tiện nghi trên xe Kia New Carens.
*Nội thất:
- Hệ thống âm thanh CD/MP3/Radio
- Jack cắm kết nối phụ kiện đầu vào Audio
- Cổng cắm USB/ipod
- Tay lái bọc da tích hợp nút điều chỉnh âm lượng
*Ngoại thất:
- Gương chiếu hậu ngoài điều chỉnh điện
- Ăng ten lắp phía sau xe
*Hệ thống bảo vệ an toàn,an ninh:
- Túi khí cho người lái và hành khách phía trước
- Túi khí 2 bên hàng ghế
CHƯƠNG 2
PHÂN TÍCH KẾT CẤU HỆ THỐNG PHANH XE KIA NEW CARENS
Hệ thống phanh ô tô được dùng để giảm tốc độ của ôtô cho đến khi dừng hẳn hoặc đến một tốc độ cần thiết nào đó, nghĩa là điều khiển tốc độ ôtô theo chiều giảm. Ngoài ra, hệ thống phanh còn có nhiệm vụ giữ cho ôtô đứng yên tại chỗ trên các mặt dốc nghiêng hoặc trên các mặt đường ngang với thời gian không hạn chế.
Chính vì vậy hệ thống phanh phải đáp ứng những yêu cầu như:
+ Đảm bảo tính ổn định và điều khiển của ôtô khi phanh.
+ Điều khiển nhẹ nhàng thuận tiện, lực cần thiết tác dụng trên bàn đạp hay đòn điều khiển phải nhỏ.
2.1. Phân tích đặc điểm kết cấu hệ thống phanh trên Kia New Carens.
* Hệ thống phanh trên Kia New Carens gồm có:
- Cơ cấu phanh trước là dạng phanh đĩa thông gió.
- Cơ cấu phanh sau là dạng phanh đĩa đặc.
* Hệ thống phanh gồm:
- Cụm dẫn động phanh gồm có bàn đạp phanh là chi tiết chịu tác dụng lực đầu tiên khi người lái đạp phanh. Bàn đạp phanh được liên kết với bầu trợ lực chân không thông qua cần đẩy piston, tại đó có bố trí công tắc đèn phanh, Bầu trợ lực chân không bố trí sau bàn đạp phanh và trước xi lanh chính có tác dụng tăng cường lực phanh truyền đến xi lanh.
- Cụm cơ cấu phanh gồm có các xi lanh bánh xe trước và sau, cụm má phanh và đĩa phanh trước, cụm trống phanh và guốc phanh sau.
* Nguyên lý hoạt động:
- Khi không phanh: lò xo hồi vị kéo guốc phanh về vị trí nhả phanh, dầu áp suất thấp nằm chờ trên đường ống.
- Khi người lái tác dụng vào bàn đạp, qua thanh đẩy sẽ tác động vào piston nằm trong xi lanh, ép dầu trong xi lanh đi đến các đường ống dẫn. Chất lỏng với áp suất cao (khoảng 5÷8 MPa) sẽ tác dụng vào các piston ở xi lanh bánh xe và piston ở cụm má phanh.
* Ưu, nhược điểm của hệ thống phanh dẫn động thuỷ lực.
- Ưu điểm:
+có kích thước và trọng lượng nhỏ, bố trí trên xe gọn do áp suất làm việc của dầu cao.
+ Độ nhạy của phanh cao do dầu luôn có sẵn trong đường ống và xi lanh bánh xe. Đảm bảo có thể phanh đồng thời cùng 1 lúc ở các bánh xe.
2.2. Phân tích kết cấu một số cụm, chi tiết cơ bản trong hệ thống phanh Kia New Carens.
2.2.1. Phân tích kết cấu cơ cấu phanh trong hệ thống phanh
Cơ cấu phanh trước và sau trong hệ thống phanh xe Kia New Carens đều sử dụng loại phanh đĩa, chỉ khác ở 1 điểm là phía trước dùng roto loại thông gió còn phía sau roto là đặc.
- Đĩa phanh xe Kia New Carens được chế tạo bằng gang xám và được đúc trong khuôn thành hình dạng giống chi tiết . Sau khi đúc xong đĩa phanh được gia công đúng kích thước tiêu chuẩn.
- Ưu điểm của cơ cấu phanh đĩa là:
+ Áp suất bề mặt ma sát giảm và phân bố đều.
+ Má phanh ít mòn và mòn đều nên ít phải điều chỉnh, mô men phanh khi tiến cũng như khi lùi là như nhau, lực chiều trục tác dụng lên đĩa cân bằng, có khả năng làm việc với khe hở bé nên giảm được thời gian tác dụng phanh.
- Nhược điểm của cơ cấu phanh đĩa là khó giữ sạch các bề mặt ma sát, dễ xảy ra bó kẹt.
2.2.2. Phân tích kết cấu dẫn động phanh trong hệ thống phanh
- Dẫn động trong hệ thống phanh chính là dẫn động thuỷ lực hai dòng trợ lực chân không sơ đồ nguyên lý được chỉ ra trên hình .
a. Xi lanh phanh chính
- Xi lanh phanh phanh chính là một cơ cấu chuyển đổi lực tác động của bàn đạp phanh thành áp suất thủy lực. Xi lanh chính có hai buồng chứa hai pittông tạo ra áp suất thủy lực trong đường ống phanh của hai dòng dẫn động. Sau đó, áp suất thủy lực này tác động lên càng phanh đĩa.
· Qua hình 2.4 ta thấy:
- Xylanh phanh chính có kết cấu chia hai khoang với hai bình chứa dầu riêng biệt cung cấp cho từng dòng. Một dòng được dẫn ra các bánh xe cầu trước, dòng còn lại dẫn ra các bánh xe cầu sau. Với đặc điểm kết cấu này nếu một dòng nào đó bị rò rỉ thì chỉ giảm hiệu quả phanh ở dòng đó, hiệu quả ở dòng kia vẫn được duy trì.
+ Thân xi lanh được đúc bằng gang, trên thân có gia công các lỗ bù, lỗ thông qua, đồng thời đây cũng là chi tiết để gá đặt các chi tiết khác.
+ Piston: Mỗi buồng của xi lanh chính có một piston. Mỗi piston có một lò xo hồi vị riêng. piston được chế tạo bằng nhôm đúc, phía đầu làm việc có gờ cố định gioăng làm kín, trên mỗi piston có khoan lỗ và có khoang chứa dầu để bù dầu trong hành trình trả.
b. Phân tích đặc điểm kết cấu trợ lực phanh
-Trợ lực phanh trong hệ thống phanh chính trên xe Kia New Carens là trợ lực chân không. Bộ trợ lực chân không dùng để nâng cao hiệu quả quá trình phanh và cải thiện điều kiện làm việc của lái xe khi xe hoạt động.
c. Hệ thống chống bó cứng bánh xe (ABS)
· ABS là một hệ thống phanh điều khiển áp suất dầu xi lanh phanh của tất cả 4 bánh xe khi phanh đột ngột và phanh trên đường trơn trượt , để ngăn cản việc hãm cứng các bánh xe .
* Hệ thống ABS có các bộ phận sau:
- Cảm biến tốc độ bánh xe : Được đặt tại các bánh xe, thu nhận và gởi các tín hiệu về tình trạng của bánh xe đến bộ điều khiển trung tâm. Ngoài ra còn có một số thiết bị cảm biến khác như: cảm biến gia tốc, cảm biến trọng lực…
- Bộ Điều Khiển Trung Tâm: Tiếp nhận, xử lý thông tin từ các thiết bị cảm biến và ra lệnh tăng hoặc giảm áp lực phanh (bộ điều khiển này ngày nay là điện tử).
d, Hệ thống hỗ trợ phanh khẩn cấp BA (Brake Assist)
Hệ thống BA (Brake Assist) thường đi cùng với EBD. BA hoạt động dựa trên các cảm biến kiểm soát trạng thái pê-đan phanh, bộ phận khuếch đại lực phanh bằng khí nén và các van điện được điều khiển bởi máy tính trung tâm. Nếu phát hiện ra tài xế có hành động phanh gấp, BA sẽ tự động trợ giúp để quá trình diễn ra nhanh hơn.
2.3. Phân tích đặc điểm kết cấu hệ thống phanh tay xe Kia New Carens.
Hệ thống phanh tay xe Kia New Carens dùng để dừng, hãm ô tô trên địa hình mặt đường phẳng, dốc … giữ xe cố định trong thời gian tuỳ ý.
2.3.1. Cơ cấu phanh
Cơ cấu phanh tay xe Kia New Carens là loại phanh tang trống.Tang trống bắt với moay ơ nhờ các êcu bánh xe. Guốc phanh đặt trên mâm phanh nhờ chốt tựa, các lò xo hồi vị, chốt và lò xo chống rung. Phía dưới guốc phanh dùng phanh tựa có thể điều chỉnh được chiều dài nhằm điều chỉnh khe hở giữa má phanh và tang trống.
2.3.2. Dẫn động phanh tay
Cần điều khiển trên buồng lái thông qua các đòn và dây cáp dẫn tới cơ cấu phanh đặt tại bánh xe, các cơ cấu điều khiển từ phanh tay đặt trong cơ cấu phanh nhận chuyển dịch nhờ dây cáp lồng vào cơ cấu phanh.
2.3.3. Nguyên lý làm việc của hệ thống phanh tay xe Kia New Carens.
- Khi chưa phanh:
Nguời lái không tác động vào cần kéo phanh, chốt điều chỉnh nằm ở vị trí bên phải, đế bi chưa tác dụng vào các viên bi, dưới tác dụng của lò xo kéo guốc phanh mà má phanh cách tang trống phanh một khoảng nhất định.
- Khi thôi phanh:
Người lái nhả cá hãm cần kéo phanh tay các chi tiết lại trả về vị trí khi chưa phanh nhờ các lò xo hồi vị, lò xo kéo má phanh do đó xe không bị phanh nữa.
CHƯƠNG 3
TÍNH TOÁN KIỂM NGHIỆM CƠ CẤU PHANH XE KIA NEW CARENS
Nhằm đảm bảo cho cơ cấu phanh làm việc được hiệu quả nhất, chương này sẽ đi tính toán lực tác dụng lên tấm ma sát, xác định mô men phanh thực tế và mô men phanh yêu cầu của cơ cấu phanh, tính toán xác định công ma sát riêng, tính toán xác định áp lực trên bề mặt má phanh cũng như tính toán nhiệt trong quá trình phanh.
3.1. Sơ đồ tính toán, kiểm nghiệm và các thông số ban đầu
3.1.1. Sơ đồ tính toán, kiểm nghiệm
Sơ đồ tính toán, kiểm nghiệm được thể hiện như hình dưới.
3.1.2. Các thông số ban đầu
- Chiều dài cơ sở : L= 2700 mm
- Khoảng cách từ trọng tâm xe đến cầu trước a= 1030 mm
- Khoảng cách từ trọng tâm xe đến cầu sau b= 1670 mm
- Chiều cao trọng tâm xe 650 mm
- Trọng lượng toàn bộ xe G= 2135 kG
- Trọng lượng phân bố ra cầu trước 1320 kG
- Trọng lượng phân bố ra cầu sau 815 kG
- Bán kính trong của tấm ma sát r = 85 mm
- Bán kính trung bình của tấm ma sát Rtb = 122 mm
3.2. Tính toán lực tác dụng lên tấm ma sát
- Cơ cấu phanh trước :
Lực ép tác dụng lên tấm ma sát của phanh đĩa :
Lực tác dụng lên tấm ma sát phanh trước là : 18368,8 N
Tương tự đối với cơ cấu phanh sau :
Lực tác dụng lên tấm ma sát phanh sau là : 18368,8 N
3.3. Xác định mô men phanh thực tế và mô men phanh yêu cầu của
cơ cấu phanh
3.3.1. Xác định mô men phanh thực tế do cơ cấu phanh sinh ra
- Đối với cơ cấu phanh bánh trước:
Thay các giá trị vào công thức (3.5) ta được :
= 0,42.18368,8.0,122.2 = 1882,43 Nm
Vậy mô men ở cơ cấu phanh bánh trước là : 1882,43 Nm
Tương tự đối với cơ cấu phanh sau :
Mp1= 1882,43 Nm
Vậy mô men ở cơ cấu phanh bánh sau là : 1882,43 Nm
Vậy mô men phanh thực tế ở toàn xe là :
N = 1882,43 + 1882,43 = 3764,86 Nm
3.3.2. Mô men phanh yêu cầu của cơ cấu phanh
Để đảm bảo phanh xe có hiệu quả nhất trong bất kỳ điều kiện nào, lực phanh yêu cầu trên các bánh xe được xác định như sau:
Với 2 bánh : dùng lốp 225/50R17
H : Chiều cao profile lốp , H = 0,5.B = 0,5.225 = 112,5 mm
d : Đường kính vành bánh xe , d = 17 inch = 17x25,4= 432 mm
Vậy mô men phanh yêu cầu của toàn xe là :
Mp = 1778,58 + 1245,13 = 3023,71 Nm
Mô men phanh thực tế : N = 3764,86 Nm> 3023,71 Nm
Mô men do cơ cấu phanh sinh ra lớn hơn mô men phanh yêu cầu của phanh. Vậy mô men của phanh đạt yêu cầu đặt ra.
3.4. Tính toán xác định công ma sát riêng
Công ma sát riêng được xác định trên cơ sở má phanh thu toàn bộ động năng của ô tô ở vận tốc nào đó.
Theo tài liệu trị số cho phép công ma sát riêng đối với cơ cấu phanh như sau :
Ô tô du lịch [Lms ] = 4000 -15000 [KN/mm2]
Do vậy công ma sát riêng tính trên thoả mãn điều kiện cho phép.
Thời hạn phục vụ của má phanh phụ thuộc vào công ma sát riêng, công ma sát càng lớn thì nhiệt độ phát ra càng lớn má phanh chóng bị hỏng.
Số hạng thứ nhất ở vế phải phương trình là năng lượng nung nóng đĩa phanh. Còn số hạng thứ hai là phần năng lượng truyền ra không khí . Khi phanh ngặt với thời gian ngắn năng lượng truyền ra môi trường coi như không đáng kể , cho nên số hạng thứ hai có thể bỏ qua. t = 5,620C
Theo tài liệu đối với xe con phanh ở 30 km/h thì độ tăng nhiệt độ cho phép không lớn hơn 150C. Do đó nhiệt độ tính ở trên là thoả mãn yêu cầu.
CHƯƠNG 4
HƯỚNG DẪN KHAI THÁC, BẢO DƯỠNG HỆ THỐNG PHANH
Nhằm phát huy hết khả năng động lực, nâng cao tốc độ cũng như năng suất vận chuyển của xe thì việc khai thác và bảo dưỡng các hệ thống nhất là hệ thống phanh sao cho hợp lí trong điều kiện đường xá, khí hậu nước ta rất cần thiết.
4.1. Một số tiêu chuẩn cơ bản trong kiểm tra hiệu quả phanh
4.1.1. Các yêu cầu cơ bản khi kiểm tra hệ thống phanh
Hệ thống phanh là một hệ thống đảm bảo an toàn chuyển động cho ô tô. Do vậy phải chấp hành những yêu cầu kiểm tra khắt khe, nhất là đối với ô tô thường xuyên hoạt động ở tốc độ cao. Các yêu cầu sau:
- Phải đảm bảo nhanh chóng dừng xe khẩn cấp trong bất kỳ tình huống nào. Khi phanh đột ngột, xe phải dừng sau sau quãng đường phanh ngắn nhất, tức là có gia tốc phanh cực đại.
- Phải đảm bảo phanh giảm tốc độ ô tô trong mọi điều kiện sử dụng, lực phanh trên bàn đạp phải tỷ lệ với hành trình bàn đạp, có khả năng rà phanh khi cần thiết.
- Hệ thống phanh cần có độ nhạy cao, hiệu quả phanh không thay đổi nhiều giữa các lần phanh. Độ chậm tác dụng phải nhỏ và có thể làm việc nhanh chóng tạo hiệu quả phanh ô tô ngay sau khi vừa mới thôi phanh.
- Khi phanh lực phanh phát sinh ra giữa các bánh xe cùng một cầu phải bằng nhau, Nếu có sai lệch thì phải nhỏ trong phạm vi cho phép. Khi thử phanh trên đường phải đúng quỹ đạo mong muốn theo điều khiển.
4.1.2. Một số tiêu chuẩn cơ bản trong kiểm tra
Các quốc gia khác nhau đều có tiêu chuẩn riêng cho phù hợp với mức độ phát triển kinh tế, chính vì vậy các tiêu chuẩn sử dụng đều không giống nhau. Tiêu chuẩn cơ bản trong kiểm tra hiệu quả phanh cho trong bảng 10.1 của ECE R13 Châu Âu, và của TCVN 6919-2001 Việt Nam trong trường hợp lắp ráp, xuất xưởng ô tô.
+ Khi phanh xe trên đường quỹ đạo chuyển động của ô tô không lệch quá 80 so với phương chuyển động thẳng và không bị lệch bên 3,50 m.
+ Tiêu chuẩn kiểm tra chất lượng phanh chân dùng trong kiểm định lưu hành của Việt Nam do bộ GTVT ban hành trong bản 10.2. Tiêu chuẩn ngành 224-2000.
4.2. Hư hỏng của hệ thống phanh
4.2.1. Hỏng cơ cấu phanh
a. Mòn các bề mặt ma sát ( đĩa phanh và má phanh )
Quá trình phanh xảy ra trong cơ cấu phanh được thực hiện nhờ ma sát giữa phần quay và phần không quay, vì vậy sự mài mòn của các chi tiết má phanh với đĩa phanh là không tránh khỏi.
Sự mài mòn quá mức của má phanh có thể dẫn tới bong tróc liên kết (đinh tán, hay keo dán) giữa má phanh và giá đỡ phanh, gây kẹt cứng cơ cấu phanh hoặc mất phanh.
Sự mài mòn đĩa phanh có thể xảy ra theo các dạng: bị cào xước lớn trên bề mặt ma sát của tang trống và làm biến động lớn mô men phanh, gây đảo đĩa phanh.
b. Mất ma sát trong các bề mặt ma sát
Cơ cấu phanh ngày nay thường dùng ma sát khô, vì vậy nếu bề mặt ma sát dính dầu, mỡ, nước thì hệ số ma sát giữa má phanh và đĩa sẽ giảm, tức là giảm mô men phanh sinh ra.
c. Hiện tượng bó kẹt
Cơ cấu phanh cần thiết phải tạo cho bánh xe lăn trơn khi không phanh. Trong một số trường hợp cơ cấu phanh bị bó kẹt do: bong má phanh, hư hỏng các cơ cấu hồi vị, do điều chỉnh không đúng, vật lạ rơi vào không gian làm việc…
4.2.2. Hỏng dẫn động điều khiển phanh (Đối với dẫn động điều khiển thủy lực )
*Khu vực xi lanh chính:
- Thiếu dầu phanh, Dầu phanh lẫn nước.
- Rò rỉ dầu phanh ra ngoài, rò rỉ dầu phanh qua các joăng, phớt bao kín bên trong.
- Dầu phanh bị bẩn, nhiều cặn làm giảm khả năng cấp dầu hay tắt lỗ cấp dầu từ buồng chứa dầu tới xi lanh chính.
*Khu vực các xi lanh bánh xe.
Rò rỉ dầu phanh ra ngoài, rò rỉ dầu phanh qua các joăng, phớt bao kín bên trong.
Xước hay rỗ bề mặt làm việc của xi lanh.
Hư hỏng trong cụm trợ lực: bao gồm các hư hỏng của:
- Nguồn năng lượng trợ lực (tùy thuộc vào dạng năng lượng truyền: chân không, thủy lực, điện…). Ví dụ: hư hỏng của đường chân không, đường ống dẫn, lưới lọc, …
- Van điều khiển trợ lực chân không: mòn, nát các bề mặt van, sai lệch vị trí, không kín khít hay tắt hoàn toàn các lỗ van…
4.3. Các biểu hiện của ô tô khi hư hỏng hệ thống phanh
4.3.1. Phanh không ăn
- Do trợ lực không hiệu quả, khe hở má phanh và đĩa phanh lớn.
- Má phanh dính dầu, má phanh bị ướt, đĩa phanh bị các vết rãnh vòng, má phanh ép không hết lên đĩa phanh. Má phanh bị chai cứng.
4.3.3. Phanh ăn không đều ở các bánh xe
Piston của xi lanh bánh xe bị kẹt (phanh dầu), má phanh và đĩa phanh bị mòn, điều chỉnh sai khe hở đĩa phanh, má phanh.
4.4. Xác định sự không đồng đều của lực phanh hay mô men phanh
4.4.1. Bằng cách đo trên bệ thử (chẩn đoán) phanh
Sự không đồng đều này có thể xác định độc lập của từng lực phanh sinh ra trên các bánh xe.
4.4.2. Bằng cách thử xe trên đường
Các công việc chính tiến hành như sau:
Chọn mặt đường tốt khô, có độ nhẵn và độ bám gần đồng đều, chiều dài khoảng 150m, chiều rộng mặt đường lớn từ 4 đến 6 lần chiều rộng thân xe. Kẻ sẵn trên nền đường vạch chuẩn tim đường, cắm mốc tiêu vị trí bắt đầu phanh.
4.5 Bảo dưỡng hệ thống phanh và một số chi tiết trong hệ thống.
4.5.1 Bảo dưỡng hệ thống phanh xe..
a, Bảo dưỡng hàng ngày
- Bảo dưỡng hàng ngày do lái xe hoặc phụ xe thực hiện.
- Trước khi xe ra khỏi nhà xe: Kiểm tra sự dò dỉ của hệ thống phanh cũng như sự làm việc của phanh.
b, Bảo dưỡng định kỳ
Bảo dưỡng định kỳ do công nhân trong trạm bảo dưỡng chịu trách nhiệm và được thực hiện sau một chu kỳ hoạt động của ô tô, được xác định bằng quãng đường xe chạy hoặc thời gian khai thác
- Thực hiện mọi công việc của bảo dưỡng hàng ngày.
- Kiểm tra bổ sung dầu phanh.
- Kiểm tra, xiết chặt các đầu mối của đường ống dẫn dầu. Đảm bảo kín không dò dỉ trong toàn bộ hệ thống.
4.5.3. Thay má phanh
Kích xe lên, tháo lốp, tháo càng phanh.
+ Dùng cờ lê, giữ bạc trượt của càng phanh và tháo bulông.
+ Tháo càng phanh đĩa và dùng sợi dây treo vào lò xo hoặc thanh đòn.
Không kéo hay bẻ cong ống cao su mềm. Ống cao su mềm không cần phải tháo ra khi thay thế .
- Tháo má phanh :Tháo các chi tiêt sau ra khỏi càng phanh đĩa: má phanh, tấm chống ồn, tấm đỡ má phanh.
- Lắp càng phanh đĩa :
Sau khi chắc chắn rằng cao su chắn bụi xi lanh không bị kẹt vào má phanh hãy lắp càng phanh đĩa.
Chú ý :không làm xoắn ống cao su sau khi lắp.Ấn bạc trước của càng phanh ra ngoài và sau đó lắp càng phanh đĩa sẽ làm cho công việc được dễ dang hơn.
4.5.4. Điều chỉnh hệ thống phanh chính
Do đặc điểm cấu tạo của hệ thống phanh chính là phanh thuỷ lực hai dòng dẫn động từ xi lanh chính tới các xi lanh bánh xe. Má phanh và đĩa phanh càng mòn thì khe hở giữa chúng càng tăng lên, hành trình bàn đạp phanh càng lớn. Nhằm khôi phục lại khe hở đúng theo quy định và giảm hành trình tự do của bàn đạp phanh thì ta phải điều chỉnh lại khe hở.
1, Điều chỉnh hành trình tự do của bàn đạp phanh:
+ Kiểm tra và điều chỉnh chiều cao bàn đạp phanh:
a, Kiểm tra chiều cao bàn đạp phanh:
Chiều cao tính từ mặt sàn: 124,3 – 134,3 mm
b, Điều chỉnh chiều cao của bàn đạp phanh:
- Tháo tấm ốp trang trí bảng táp lô phía
2. Xả khí trong hệ thống phanh ô tô Kia New Carens
+ Xả khí ở tổng phanh:
(a) Nhấn pêđan từ từ và giữ.
(b) Bịt đuờng ra của tổng phanh bằng ngón tay và nhả bàn đạp phanh.
(c) Lặp lại bước (a) và (b) 3 hoặc 4 lần.
+ Xả khí đường ống phanh:
4.5.5. Điều chỉnh hệ thống phanh dừng
1. Kiểm tra hành trình phanh tay:
- Kéo hết cỡ phanh tay và đếm số lần “ tách ”:
Lực kéo: 196 N thì 4 – 7 “ tách”.
2. Điều chỉnh lại phanh tay
Lưu ý: Trước khi điều chỉnh phanh tay chắc chắn rằng khe hở guốc phanh đã được điều chỉnh.
(a) Tháo hộp đựng đồ cạnh phanh tay.
(d) Lắp lại hộp đựng đồ cạnh phanh tay.
KẾT LUẬN
Sau thời gian hơn 3 tháng làm đồ án với đề tài ‘‘Khai thác hệ thống phanh trên xe KIA NEW CARENS ’’ em đã cơ bản hoàn thành đề tài với sự giúp đỡ tận tình của thầy giáo hướng dẫn: Đại tá, TS…………. và các bạn đồng nghiệp.
Trong đề tài này em đi sâu tìm hiểu tính năng hoạt động của hệ thống phanh, nguyên lý làm việc của các bộ phận đến các chi tiết chính trong hệ thống phanh. Phần đầu đồ án em giới thiệu chung về hệ thống phanh từ các loại cơ cấu phanh đến các loại dẫn động phanh của hệ thống phanh. Và phần trọng tâm của đồ án là em đi sâu vào phân tích hệ thống phanh trên xe KIA NEW CARENS, bao gồm: Cơ cấu phanh trước (phanh đĩa thông gió), cơ cấu phanh sau (phanh đĩa đặc), dẫn động phanh thủy lực trợ lực chân không, cơ cấu phanh tay loại tang trống có dẫn động cơ khí, xylanh chính, van an toàn, bộ trợ lực chân không, bơm chân không... Đồng thời tính toán kiểm nghiệm cơ cấu phanh trên xe KIA NEW CARENS. Tìm hiểu các hư hỏng của hệ thống phanh thường gặp để đưa ra hướng dẫn khai thác, bảo dưỡng hệ thống phanh.
Tuy nhiên do thời gian hạn chế nhiều phần chưa được trang bị trong thời gian học tập tại trường, tài liệu tham khảo hạn chế và chưa cập nhật đầy đủ các tài liệu về xe nên không tránh khỏi những thiếu sót mong các thầy chỉ dẫn thêm. Qua đề tài này đã bổ sung cho em thêm nhiều kiến thức chuyên ngành về các hệ thống ôtô và đặc biệt là hệ thống phanh. Qua thời gian làm đồ án tốt nghiệp em cũng nâng cao được những kiến thức phục vụ cho công tác sau này. Đồng thời qua đó bản thân em cần phải cố gắng học hỏi hơn nữa để đáp ứng yêu cầu của người cán bộ kỹ thuật ngành động lực.
Em xin trân thành cảm ơn!
Hà nội, ngày … tháng … năm 20…
Học viên thực hiện
…………..
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Vũ Đức Lập, Hướng dẫn thiết kế môn học ''Kết cấu tính toán ô tô quân sự'' (Tập V - Hệ thống phanh).HVKTQS, Hà Nội, 1998
2. Nguyễn Khắc Trai. ''Cấu tạo gầm xe con ''. NXB GTVT, Hà Nội, 1996.
3. Tài liệu về xe Kia New Carens.
4. Các tài liệu trên mạng thông tin.
"TẢI VỀ ĐỂ XEM ĐẦY ĐỦ ĐỒ ÁN"