MỤC LỤC
MỤC LỤC..............................................................................................................................................................................................................................i
LỜI NÓI ĐẦU........................................................................................................................................................................................................................1
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU CHUNG VỀ DÒNG XE TOYOTA INNOVA VÀ ĐỘNG CƠ 1TR-FE .TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG LÀM MÁT ĐỘNG CƠ....2
1.1. Giới thiệu về xe Toyota Innova.......................................................................................................................................................................................2
1.1.1. Tính năng kỹ thuật của dòng xe Toyota Innova..........................................................................................................................................................2
1.2. Giới thiệu về động cơ 1TR-FE.......................................................................................................................................................................................7
1.2.1. Thông số chính của động cơ.......................................................................................................................................................................................7
1.2.2. Kết cấu động cơ 1TR-FE.....................................................................................................................................................................,.......................8
1.2.3. Các hệ thống của động cơ 1TR-FE..........................................................................................................................................................,................13
1.3. Tổng quan về hệ thống làm mát động cơ........................................................................................................................................................,............17
1.3.1. Công dụng.......................................................................................................................................................................................................,,.........17
1.3.2.Yêu cầu..............................................................................................................................................................................................................,,.......18
1.3.3. Phân loại ............................................................................................................................................................................................................,,.....19
1.4. Hệ thống làm mát động cơ bằng không khí.......................................................................................................................................................,,.........19
1.4.1 Hệ thống làm mát bằng không khí kiểu tự nhiên.............................................................................................................................................,,.........19
1.4.2. Hệ thống làm mát bằng không khí kiểu cưỡng bức........................................................................................................................................,,........19
1.5. Hệ thống làm mát bằng nước..............................................................................................................................................................................,,.......21
1.5.1. Hệ thống làm mát kiểu bốc hơi.........................................................................................................................................................................,,.......21
1.5.2. Hệ thống làm mát bằng nước kiểu đối lưu tự nhiên..........................................................................................................................................,,......22
1.5.3. Hệ thống làm mát bằng nước tuần hoàn cưỡng bức.........................................................................................................................................,,.....23
1.5.4. Hệ thống làm mát bằng nước ở nhiệt độ cao...................................................................................................................................................,,.......27
1.6 So sánh ưu, nhược điểm của kiểu làm mát bằng nước và kiểu làm mát bằng không khí ....................................................................................,.,.....29
CHƯƠNG 2: KHẢO SÁT HỆ THỐNG LÀM MÁT ĐỘNG CƠ 1TR-FE.......................................................................................................................,,......31
2.1. Sơ đồ và nguyên lí hoạt động của hệ thống làm mát động cơ 1TR-FE..............................................................................................................,.,.......31
2.1.1. Sơ đồ hệ thống làm mát....................................................................................................................................................................................,.......31
2.1.2. Nguyên lí hoạt động của hệ thống làm mát.......................................................................................................................................................,.......32
2.2. Cấu tạo của hệ thống làm mát của động cơ 1TR-FE............................................................................................................................................,......33
2.2.1. Két làm mát ..........................................................................................................................................................................................................,....33
2.2.1.1. Công dụng và yêu cầu.......................................................................................................................................................................................,....33
2.2.1.2. Kết cấu và nguyên lý làm việc........................................................................................................................................................................,.......34
2.2.2. Nắp két nước......................................................................................................................................................................................................,......35
2.2.2.1. Công dụng và yêu cầu......................................................................................................................................................................................,.....35
2.2.2.2. Kết cấu và nguyên lý làm việc........................................................................................................................................................................,.......35
2.2.3. Bình giãn nở.........................................................................................................................................................................................................,....36
2.2.4. Bơm nước............................................................................................................................................................................................................,,....37
2.2.4.1. Công dụng và yêu cầu của bơm nước.............................................................................................................................................................,.....37
2.2.4.2. Kết cấu và nguyên lý làm việc của bơm nước.......................................................................................................................................................38
2.2.5. Quạt gió dẫn động bằng đai......................................................................................................................................................................................39
2.2.5.1. Công dụng và yêu cầu............................................................................................................................................................................................39
2.2.5.2. Kết cấu và nguyên lý làm việc................................................................................................................................................................................39
2.2.6. Khớp chất lỏng..........................................................................................................................................................................................................40
2.2.6.1. Công dụng và yêu cầu............................................................................................................................................................................................40
2.2.6.2. Kết cấu và nguyên lý hoạt động.............................................................................................................................................................................40
2.2.7. Van hằng nhiệt ..........................................................................................................................................................................................................43
2.2.7.1. Công dụng và yêu cầu............................................................................................................................................................................................43
2.2.7.2. Kết cấu và nguyên lý hoạt động.............................................................................................................................................................................43
2.3. Tính toán hệ thống làm mát động cơ Toyota Innova 1TR-FE.......................................................................................................................................45
2.3.1. Các thông số của két nước, bơm nước và quạt gió..................................................................................................................................................45
2.3.2. Xác định lượng nhiệt từ động cơ truyền cho nước làm mát.....................................................................................................................................46
2.3.3. Tính két nước............................................................................................................................................................................................................47
2.3.4. Tính bơm nước..........................................................................................................................................................................................................51
2.3.5. Tính quạt gió..............................................................................................................................................................................................................55
CHƯƠNG 3: CHẨN ĐOÁN VÀ BẢO DƯỠNG HỆ THỐNG LÀM MÁT ĐỘNG CƠ 1TR-FE.............................................................................................59
3.1. Nội dung bảo dưỡng.....................................................................................................................................................................................................59
3.1.1 Nội dung bảo dưỡng thường xuyên...........................................................................................................................................................................59
3.1.2 Nội dung bảo dưỡng định kỳ......................................................................................................................................................................................59
3.2. Quy trình kiểm tra các chi tiết chính trong hệ thống.....................................................................................................................................................59
3.2.1. Kiểm tra cụm bơm nước............................................................................................................................................................................................59
3.2.2. Kiểm tra van hằng nhiệt.............................................................................................................................................................................................61
3.2.3. Kiểm tra quạt làm mát................................................................................................................................................................................................62
3.2.4. Kiểm tra két nước......................................................................................................................................................................................................62
3.2.5. Kiểm tra đường ống dẫn............................................................................................................................................................................................63
3.3. Các dạng hư hỏng và cách khắc phục, sửa chữa........................................................................................................................................................64
3.3.1. Két làm mát................................................................................................................................................................................................................64
3.3.2. Nắp két nước.............................................................................................................................................................................................................65
3.3.3. Bơm nước.................................................................................................................................................................................................................66
3.3.4. Quạt làm mát ............................................................................................................................................................................................................67
3.3.5. Van hằng nhiệt ..........................................................................................................................................................................................................67
3.3.6. Dung dịch làm mát ....................................................................................................................................................................................................67
3.3.7. Bảo dưỡng phần tử lọc khí .......................................................................................................................................................................................68
3.4. Súc rửa hệ thống làm mát. ..........................................................................................................................................................................................69
3.4.1. Súc rửa hệ thống làm mát bằng dòng có áp suất cao..............................................................................................................................................69
3.4.2. Súc rửa hệ thống làm mát bằng phương pháp dòng tuần hoàn...............................................................................................................................70
3.4.3. Súc rửa hệ thống làm mát bằng dung dịch hóa học.................................................................................................................................................70
3.5. Quy trình kiểm tra và bổ sung nước làm mát...............................................................................................................................................................71
KẾT LUẬN..........................................................................................................................................................................................................................78
TÀI LIỆU THAM KHẢO......................................................................................................................................................................................................79
LỜI NÓI ĐẦU
Ô tô đã trở thành một phương tiện vận chuyển thông dụng và hữu hiệu trong bất cứ ngành nghề nào của nền kinh tế quốc dân như: khai thác tài nguyên, dịch vụ công cộng, xây dựng, quân sự và đặc biệt là nhu cầu di chuyển ngày càng cao của con người. Một chiếc ô tô hiện đại ngày nay phải đáp ứng được các nhu cầu về tính tiện nghi, an toàn, kinh tế, thẩm mỹ và thân thiện với môi trường,… Chính vì thế các nhà chế tạo ô tô nói chung và hãng xe TOYOTA nói riêng đã không ngừng cải tiến và hoàn thiện chúng bằng việc đưa nhiều công nghệ mới nhằm đáp ứng những nhu cầu đó.
Một động cơ hoạt động đạt hiệu quả cao, chính là nhờ sự hỗ trợ và làm việc tốt của các hệ thống như: hệ thống bôi trơn, hệ thống làm mát…. Vì vậy công suất, sức bền, tuổi thọ, hiệu suất làm việc của động cơ phụ thuộc rất lớn vào sự làm việc của các hệ thống này. Trong quá trình học tập em nhận thấy hệ thống làm mát là một hệ thống rất quan trọng và không thể thiếu trong bất cứ loại xe nào. Nó không những giúp động cơ làm việc được ổn định mà còn giúp tăng tuổi thọ cho động cơ. Chính vì vậy em lựa chọn đề tài “Khảo sát hệ thống làm mát động cơ 1TR-FE lắp trên xe Innova” để tìm hiểu thêm và củng cố lại kiến thức về hệ thống giúp cho công việc sau này.
Do kiến thức còn hạn chế, tài liệu tham khảo còn ít và điều kiện thời gian không cho phép nên đồ án tốt nghiệp của em không tránh khỏi những thiếu sót, kính mong các thầy chỉ bảo để đồ án em được hoàn thiện hơn. Cuối cùng, em xin chân thành cảm ơn thầy giáo: TS……………….. đã giúp em hoàn thành đồ án này.
Hà nội, ngày … tháng … năm 20…
Sinh viên thực hiện
……………….
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU CHUNG VỀ DÒNG XE TOYOTA INNOVA VÀ ĐỘNG CƠ 1TR-FE .TỔNG QUAN
VỀ HỆ THỐNG LÀM MÁT ĐỘNG CƠ
1.1. Giới thiệu về xe Toyota Innova
1.1.1. Tính năng kỹ thuật của dòng xe Toyota Innova
Toyota Innova xuất hiên đầu tiên vào tháng 1 năm 2006 với mục đích thay thế cho dòng xe Zace.
Toyota phiên bản 2008 đã đưa lên xe lưới tản nhiệt khung viền 3 thanh ngang. Hệ thống chiếu sáng, gương chiếu hậu cũng được tinh chỉnh lại. Kích thước cản sau tăng thêm 2 cm
Năm 2014 Toyota Innova chỉ thay đổi từng chút về ngoại hình, bộ phận mà Innova muốn làm mới chính là mâm xe. Đồng thời, mặt đồng hồ ở bảng điều khiển trung tâm cũng được Toyota nâng cấp theo hướng sang trọng, hiện đại hơn.
Toyota Innova 2018 không có sự khác biệt, vẫn là động cơ xăng, VVT-i kép, 4 xy lanh thẳng hàng, 16 van DOHC mạnh 102 mã lực tại 5.600 vòng/phút, mô-men xoắn cực đại 183 Nm tại 4.000 vòng/phút, kết hợp với hộp số tự động 6 cấp hoàn toàn mới thay cho hộp số 4 cấp trước đây.
Toyota Innova 2019 ra mắt thị trường Việt tháng 10/2018 với sự điều chỉnh mạnh mẽ về hệ thống an toàn. Innova 2019 tăng thêm 7 túi khí, cân bằng điện tử VSC, kiểm soát lực kéo TRC và khởi hành ngang dốc HAC.
Năm 2021 Toyota Innova được trang bị nhiều tính năng tiện nghi cùng tính năng an toàn vượt trội như đèn pha Full LED với công nghệ tự động bật và tắt, đèn LED ban ngày, mâm thiết kế mới, chìa khóa thông minh và hệ thống khởi động bằng nút bấm, ghế bọc da, màn hình DVD, camera lùi, điều hòa tự động, cân bằng điện tử, 7 túi khí...
Thông số kỹ thuật của xe Toyota-Innova như bảng 1.1.
1.2. Giới thiệu về động cơ 1TR-FE
1.2.1. Thông số chính của động cơ
Động cơ 1TR-FE : là loại động cơ xăng thế hệ mới. 4 xi lanh thẳng hàng, dung tích xy lanh 2.0 liter, trục cam kép DOHC 16 xu pap dẫn động bằng xích với hệ thống van nạp biến thiên thông minh VVT-i.
Các thông số kỹ thuật của động cơ 1TR-FE như bảng 2.1.
1.2.2. Kết cấu động cơ 1TR-FE
Mặt cắt ngang động cơ được thể hiện dưới hình 1.8
Động cơ 1TR-FE là động cơ 4 xy lanh thẳng hàng có hệ thống cam kép (DOHC) gồm bốn xupap cho mỗi xylanh hai xupap nạp và hai xupap thải đặt lệch nhau một góc 22,850.
1.2.3. Các hệ thống của động cơ 1TR-FE
1.2.3.1. Hệ thống nhiên liệu
Hệ thống nhiên liệu động cơ 1TR-FE đóng vai trò rất quan trọng, nó không đơn thuần là hệ thống phun nhiên liệu, nhưng nó hợp thành một hệ thống đó là hệ thống điều khiển điện tử (ECU), hệ thống đánh lửa điện tử, điều khiển tốc độ động cơ, tạo ra sự tương trợ lẫn nhau, kim phun hoạt động như các kim phun của các xe đời mới. Khả năng điều khiển tốt, công suất động cơ tăng, giảm tiêu hao nhiên liệu.
1.2.3.3. Hệ thống đánh lửa
Hệ thống đánh lửa được điều khiển bằng điện tử ECU đánh lửa trực tiếp. Mỗi xylanh có một bugi loại đầu dài và một cuộn dây đánh lửa được điều khiển bằng mạch bán dẫn dùng transitor. Hệ thống đánh lửa điện tử luôn luôn gắn liền với hệ thống phun nhiên liệu, nó điều khiển tia lửa, góc đánh lửa luôn phù hợp với góc phun của nhiên liệu nhờ các cảm biến để thực hiện quá trình đốt cháy tốt hơn và nhiên liệu được cháy hoàn toàn, ít tốn nhiên liệu, tăng công suất động cơ, chất thải ít độc hại.
Điều khiển sự phát ra và chấm dứt tia lửa được ECU tính toán sau khi các dữ liệu được nhập vào bởi:
- Tốc độ động cơ.
- Cảm biến vị trí trục khuỷu.
- Cảm biến vị trí trục cam.
- Cảm biến nhiệt độ động cơ.
1.2.3.4. Hệ thống khởi động
Hệ thống khởi động bằng điện với phương pháp điều khiển gián tiếp bằng rơle điện từ .Để tránh khả năng không kịp tách bánh răng ra khi động cơ đã nổ, người ta làm kiểu truyền động một chiều bằng khớp truyền động hành trình tự do loại cơ cấu cóc.
1.2.3.5. Hệ thống xả
Khí xả được thải ra ngoài môi trường qua ống xả.
Hệ thống xả gồm: ống góp xả và ống xả nối với nhau bằng khớp cầu. Trên ống xả có các bộ trung hòa khí xả để làm cho các chất độc hại CO (cacbon oxit), HC (Hiđrô cacbon) và NOx (Nitơ ôxit) phản ứng với các chất vô hại (H2O, CO2, N2) khi luồng khí xả đi qua, với các chất xúc tác platin, pladini, iridi, rodi. Để khí xả ra ngoài môi trường không độc hại đối với sức khỏe con người.
1.3. Tổng quan về hệ thống làm mát động cơ
1.3.1. Công dụng
Trong quá trình làm việc của động cơ, nhiệt truyền cho các chi tiết tiếp xúc với khí cháy như: piston, xéc măng, xupap, nắp xylanh, thành xylanh chiếm khoảng 25¸35% nhiệt lượng do nhiên liệu cháy toả ra. Vì vậy các chi tiết đó thường bị đốt nóng mãnh liệt, nhiệt độ đỉnh piston có thể lên tới 600oC, còn nhiệt độ của nấm xupap có thể lên 900oC. Nhiệt độ của các chi tiết máy cao gây ra những hậu quả xấu như:
- Làm giảm sức bền, độ cứng vững và tuổi thọ của các chi tiết máy;
- Do nhiệt độ cao làm giảm độ nhớt của dầu bôi trơn nên làm tăng tổn thất ma sát;
- Có thể gây bó kẹt piston trong xylanh do hiện tượng giãn nở nhiệt;
- Giảm hệ số nạp;
1.3.3. Phân loại
Hệ thống làm mát chia ra làm hai loại:
- Hệ thống làm mát bằng không khí;
- Hệ thống làm mát bằng nước.
1.4. Hệ thống làm mát động cơ bằng không khí
Hệ thống làm mát của động cơ làm mát bằng gió bao gồm ba bộ phận chủ yếu: phiến tản nhiệt trên thân máy và nắp xylanh, quạt gió và bản dẫn gió.
Hệ thống làm mát bằng không khí chia làm hai loại: làm mát bằng không khí kiểu tự nhiên và kiểu làm mát theo cưỡng bức (dùng quạt gió).
Tùy thuộc vào đặc điểm của từng loại động cơ mà trang bị hệ thống làm mát hợp lý.
1.4.1 Hệ thống làm mát bằng không khí kiểu tự nhiên
Hệ thống làm mát kiểu này rất đơn giản. Nó chỉ gồm các phiến tản nhiệt bố trí trên nắp xylanh và thân máy. Các phiến ở mặt trên nắp xylanh bao giờ cũng bố trí dọc theo hướng di chuyển của xe, các phiến làm mát ở thân thường bố trí vuông góc với đường tâm xylanh. Đa số động cơ mô tô và xe máy bố trí hệ thống làm mát kiểu này.
Tuy nhiên, một vài loại xe máy đặt động cơ nằm ngang lại bố trí phiến tản nhiệt dọc theo đường tâm xylanh để tạo điều kiện gió lùa qua rãnh giữa các phiến tản nhiệt. Hệ thống làm mát kiểu tự nhiên lợi dụng nhiệt khi xe chạy trên đường để lấy làm mát các phiến tản nhiệt.
1.4.2. Hệ thống làm mát bằng không khí kiểu cưỡng bức
Hệ thống kiểu này có ưu điểm lớn là không phụ thuộc vào tốc độ di chuyển của xe dù xe vẫn đứng một chỗ vẫn đảm bảo làm mát tốt cho động cơ. Tuy nhiên, hệ thống làm mát kiểu này vẫn còn tồn tại nhược điểm là kết cấu thân máy và nắp xylanh phức tạp, rất khó chế tạo do cách bố trí các phiến tản nhiệt và hình dạng các phiến tản nhiệt.
1.5. Hệ thống làm mát bằng nước
Hệ thống làm mát bằng nước được chia ra nhiều kiểu khác nhau như: làm mát bằng nước kiểu bốc hơi, kiểu đối lưu tự nhiên, kiểu tuần hoàn cưỡng bức và làm mát ở nhiệt độ cao. Mỗi kiểu làm mát đều có những ưu nhược điểm khác nhau và thích hợp cho từng điều kiện làm việc của từng động cơ.
1.5.1. Hệ thống làm mát kiểu bốc hơi
Hệ thống làm mát bằng nước kiểu bốc hơi là loại đơn giản nhất. Hệ thống này không cần bơm, quạt.
Bộ phận chứa nước có hai phần: khoang nước bao quanh thành xylanh (8), khoang nắp xylanh (5) và thùng chứa nước bay hơi (2) ở phía trên.
Hệ thống làm mát bằng nước kiểu bốc hơi do kết cấu đơn giản và đặt tính lưu động đối lưu đã nói ở trên nên hệ thống này được dùng cho các động cơ đốt trong kiểu xylanh nằm ngang, đặc biệt các động cơ trên các máy nông nghiệp cỡ nhỏ.
Nhược điểm của hệ thống làm mát này là thất thoát nước nhiều và hao mòn xylanh không đều.
1.5.2. Hệ thống làm mát bằng nước kiểu đối lưu tự nhiên
Trong hệ thống làm mát kiểu đối lưu tự nhiên, nước lưu động tuần hoàn nhờ sự chênh lệch áp lực giữa hai cột nước nóng và lạnh mà không cần bơm. Cột nước nóng trong động cơ và cột nước nguội trong thùng chứa hoặc trong két nước.
Tuy nhiên, hệ thống có nhược điểm là nước lưu động trong hệ thống có vận tốc bé vào khoảng 0,12¸0,19 m/s. Điều đó dẫn đến chênh lệch nhiệt độ nước vào và nước ra lớn, vì vậy mà thành xylanh được làm mát không đều. Muốn khắc phục nhược điểm này thì phải tăng tiết diện lưu thông của nước trong động cơ dẫn đến hệ thống làm mát nặng nề cồng kềnh. Do vậy, hệ thống làm mát kiểu này không thích hợp cho động cơ ô tô máy kéo, mà thường được dùng trên động cơ tĩnh tại.
1.5.4. Hệ thống làm mát bằng nước ở nhiệt độ cao
Hệ thống làm mát ở nhiệt độ cao ở đây bao gồm hai hệ thống làm mát chính là hệ thống làm mát cưỡng bức nhiệt độ cao kiểu bốc hơi bên ngoài và hệ thống làm mát cưỡng bức nhiệt độ cao có lợi dụng nhiệt hơi nước và nhiệt của khí thải.
* Hệ thống làm mát cưỡng bức nhiệt độ cao kiểu bốc hơi bên ngoài.
Trong hệ thống này có hai vùng áp suất riêng khác nhau. Vùng thứ nhất có áp suất p1 truyền từ bộ tách hơi (3) qua bộ ngưng tụ (5) đến bơm tuần hoàn (7). Quạt gió (4) dùng để quạt mát bộ ngưng tụ (5). Vùng thứ hai có áp suất p2 > p1 truyền từ bơm tuần hoàn qua động cơ đến van tiết lưu (2) của bình tách hơi (3), độ chênh áp suất Dp = p2 - p1 được điều chỉnh bởi van tiết lưu (2). Nước trong vùng có áp suất cao p2 không sôi mà chỉ nóng lên (từ nhiệt độ tvào đến tra ). Áp suất p2 tương ứng với nhiệt độ sôi t2 > tra nên nước chỉ sôi ở bộ tách hơi có áp suất p1 < p2.
Hệ thống làm mát này có hai vòng tuần hoàn và quá trình hoạt động như sau:
- Vòng 1: Bộ tách hơi (8) đế bơm tuần hoàn (14) vào động cơ (1), bộ tăng nhiệt trước cho tuầ hoàn (5) đến van tiết lưu (7), bộ tách hơi (8). Nước tuần hoàn trong hệ thống tuần hoàn làm kín nhờ bơm (14) bơm lấy nước từ bộ tách hơi với áp suất p1 đưa vào động cơ với áp suất p2. Từ động cơ nước lưu động ra với áp suất p2 và nhiệt độ tra rồi vào bộ tăng nhiệt (5), ở đây nhiệt độ nâng lên t’ra > tra.
- Vòng 2: Hơi từ bộ tách hơi (8) qua bộ tăng nhiệt (4), sau đó vào tuabin (10), rồi vào ngưng tụ (11). Nước làm mát do hơi nước ngưng tụ trong bộ phận ngưng tụ (11) được bơm (12) bơm vào buồng chứa (13) rồi qua bơm (15) để bơm vào bộ tăng nhiệt (6), sau đó qua van điều tiết tự động (9) vào bộ tách hơi. Nước làm mát của vòng tuần hoàn ngoài chảy vào bình làm mát dầu, đi làm mát đỉnh và qua bộ ngưng tụ (11) đều do bơm (16) của hệ thống bơm cấp vào mạch hở để piston làm mát nước trong mạch kín.
1.6 So sánh ưu, nhược điểm của kiểu làm mát bằng nước và kiểu làm mát bằng không khí
Xuất phát từ những yêu cầu kỹ thuật ta nhận thấy rằng động cơ làm mát bằng nước so với động cơ làm bằng không khí có những ưu điểm sau:
- Hiệu quả làm mát của hệ thống làm mát bằng nước cao hơn do đó trạng thái nhiệt của các chi tiết của động cơ làm mát bằng nước thấp. Vì vậy, nếu các điều kiện phụ tải như nhau thì đối với động cơ xăng phải giảm tỉ số nén để tránh hiện tượng kích nổ;
- Do giảm được độ dài của thân động cơ nên có thể tăng độ cứng vững của thân động cơ, trục khuỷu và trục cam;
- Khi làm việc động cơ làm mát bằng nước có tiếng ồn nhỏ hơn;
- Tổn thất công suất để dẫn động quạt gió của động cơ làm mát bằng nước nhỏ hơn động cơ làm mát bằng gió.
* Tuy vậy, hệ thống làm mát bằng nước cũng có những nhược điểm sau đây:
- Kết cấu thân máy và nắp xylanh rất phức tạp và rất khó chế tạo;
- Phải dùng két nước có cánh tản nhiệt bằng đồng. Kết cấu của két nước cũng rất phức tạp, khó chế tạo và dùng vật liệu quý như đồng, thiếc...;
- Dễ bị rò rỉ nước xuống các te nên có thể ảnh hưởng xấu đến chất lượng dầu bôi trơn ở dưới các te;
Kết luận chương 1:
Chương 1 giúp ta nhận biết về
- Dòng xe Innova
- Kết cấu động cơ 1TR-FE
- Tổng quan về hệ thống làm mát động cơ
- Tìm hiểu ưu khuyết điểm về kiểu làm mát bằng nước và kiểu làm mát bằng không khí
CHƯƠNG 2: KHẢO SÁT HỆ THỐNG LÀM MÁT ĐỘNG CƠ 1TR-FE
2.1. Sơ đồ và nguyên lí hoạt động của hệ thống làm mát động cơ 1TR-FE
2.1.1. Sơ đồ hệ thống làm mát
* Đặc điểm: Có kiểu van hằng nhiệt lắp ở đầu vào của bơm nước. Van hằng nhiệt này được trang bị van đi tắt, tùy theo sự thay đổi nhiệt độ của nước làm mát mà van này đóng hoặc mở van hằng nhiệt để điều chỉnh nước làm mát đi qua mạch chính và qua mạch đi tắt.
2.1.2. Nguyên lí hoạt động của hệ thống làm mát
Khi mới khởi động, nước làm mát của động có sẵn trong két được bơm nước hút qua ống hút của bơm rồi được đẩy vào khoang nước trong thân máy của động cơ thông qua các đường lỗ khoan sẵn trong thân máy. Nước được phân chia để làm mát đều cả bốn xylanh, làm mát dầu bôi trơn sau đó lên làm mát thân máy, rồi từ thân máy nước làm mát đến van hằng nhiệt.
Khi nhiệt độ nước làm mát lớn hơn nhiệt độ quy định: Khi nhiệt độ nước làm mát lên cao, van hằng nhiệt mở van đi tắt đóng lại. Toàn bộ nước làm mát sẽ chảy qua két nước. Ở đây nó được làm mát, sau đó nó đi qua van hằng nhiệt và trở về bơm nước. Bằng cách này nhiệt độ động cơ được duy trì.
2.2. Cấu tạo của hệ thống làm mát của động cơ 1TR-FE
2.2.1. Két làm mát
2.2.1.1. Công dụng và yêu cầu
Công dụng của két làm mát dùng để hạ nhiệt độ của nước từ động cơ ra bằng cách tản nhiệt ra ngoài không khí qua thành ống nước và cánh tản nhiệt, rồi lại đưa trở vào làm mát động cơ.
2.2.1.2. Kết cấu và nguyên lý làm việc
Kết cấu của két làm mát động cơ 1TR-FE gồm có bình chứa nước phía trên và bình chứa nước phía dưới thông nhau qua các ống mỏng bằng nhôm, có tiết diện dẹt (giống hình ôvan), được bố trí một hang, trong hàng có các cột thẳng hàng với nhau. Các ống này có cánh tản nhiệt ở bên ngoài để tăng khả năng tản nhiệt. Loại ống này có ưu điểm là có sức cản không khí ít hơn và diện tích tản nhiệt lớn hơn khoảng 2 ÷ 3 lần so với ống tròn .
2.2.2. Nắp két nước
2.2.2.1. Công dụng và yêu cầu
Công dụng của nắp két nước là duy trì áp suất trong hệ thống làm mát cao hơn áp suất không khí, nhằm nâng nhiệt độ sôi nước cao hơn bình thường. Cho phép động cơ làm việc với nhiệt độ cao hơn mà không bị sôi trào gây hao hụt nước làm mát. Ngoài ra nắp két còn để làm bịt kín miệng đổ nước của két làm mát.
2.2.2.2. Kết cấu và nguyên lý làm việc
Nắp két nước có cấu tọa như sau: trên nắp két nước có một van xả hơi nước (van áp suất) và một van hút không khí (van chân không). Van xả hơi nước gồm có lò xo van (3) có xu hướng ép chặt đĩa cao su của van xả (6) và đệm cao su (7) xuống, thân của van xả có nhiệm vụ định hướng cho lò xo (3). Van hút không khí bao gồm: mũ van (8), lò xo van hút không khí (11) có xu hướng đẩy chặt vòng đệm (9) lên phía trên, lò xo hút không khí (11) được dẫn hướng bởi thân van hút không khí (10).
2.2.3. Bình giãn nở
Là chi tiết quan trọng trong hệ thống làm mát. Bình nước này như một ngăn chứa phụ giúp cung cấp thêm nước làm mát cho động cơ khi két nước hụt nước và là bình chứa khi nước làm mát nóng và giãn nở.
Ở các hệ thống dẫn nước kín trên hệ thống làm mát động cơ xe Toyota Innova có trang bị bình giãn nở. Mục đích của bình giãn nở đó là tạo nên một thể tích dự trữ nhằm điều hòa những ảnh hưởng do giãn nở nhiệt của nước gây ra, ngoài ra bình còn có chức năng bổ sung nước cho hệ thống trong trường hợp bị rò rỉ.
2.2.5. Quạt gió dẫn động bằng đai
2.2.5.1. Công dụng và yêu cầu
Quạt gió dùng để tạo dòng khí đi qua giàn ống và cánh tản nhiệt của két làm mát để tăng khả năng tản nhiệt cho két. Quạt gió làm tăng tốc độ lưu thông của không khí đi qua két làm mát khiến cho hiệu quả làm mát cao hơn.
2.2.5.2. Kết cấu và nguyên lý làm việc
Quạt gió được sử dụng trong động cơ 1 TR-FE có kết cấu đơn giản. Quạt gió có 7 cánh, các cánh của quạt được làm bằng nhựa và được đức liền với bầu quạt. Quạt gió được dẫn động bằng đai từ trục khuỷu động cơ và được lắp cứng với trục của nó. Trên trục một đầu lắp quạt gió, đầu kia lắp puly dẫn động, trên puly dẫn động, trên puly có rãnh lắp đai để truyền động từ trục khuỷu đến quạt.
2.2.7. Van hằng nhiệt
2.2.7.1. Công dụng và yêu cầu
Van hằng nhiệt có nhiệm vụ tự động khống chế lưu lượng nước làm mát qua két nước khi nhiệt độ của động cơ chưa đạt tới nhiệt độ quy định. Mặt khác, van hằng nhiệt còn làm nhiệm vụ rút ngắn thời gian chạy ấm máy.
2.2.7.2. Kết cấu và nguyên lý hoạt động
Phần tử nhạy nhiệt của van hằng nhiệt có ống bọc và đệm cao su nằm giữa các thành của chúng là chất độn rắn. Bên trong miếng đệm cao su có lõi bắt chặt vào trụ van chính của van hằng nhiệt.
2.3. Tính toán hệ thống làm mát động cơ Toyota Innova 1TR-FE
2.3.1. Các thông số của két nước, bơm nước và quạt gió
* Quạt gió:
Bán kính ngoài của quạt R = 220 (mm); Bán kính trong của quạt r =115 (mm).
Góc nghiêng đặt cánh α = 400; Số cánh Z = 7
Bề rộng lớn nhất của cánh b = 80 (mm).
* Két nước:
Bề rộng làm việc két nước L = 618 (mm);Bề dày của két nước B = 50 (mm)
Chiều cao két nước H = 580 (mm).
Chiều cao làm việc của ống nước h = 500 (mm).
Độ dày của thành ống δ = 0,2 (mm); Kích thước ngoài của ống (20 x 2)mm
Số hàng ống: 1 hàng; Số lượng ống trong một hang: 78 ống.
Số ống trên toàn bộ két làm mát n = 1.78 = 78.
* Bơm nước:
Lưu lượng định mức Gb = 2 (kg/s); Cột áp H = 8 (m cột nước).
Bán kính ngoài của bánh công tác r2 = 33 (mm).
Bán kính trong của bánh công tác r1 = 25 (mm).
Bán kính ở bánh công tác r0 = 12 (mm).
2.3.2. Xác định lượng nhiệt từ động cơ truyền cho nước làm mát
Nhiệt độ từ động cơ truyền cho nước làm mát có thể coi gần bằng số nhiệt lượng đưa qua bộ tản nhiệt truyền vào không khí, lượng nhiệt truyền cho hệ thống làm mát của động cơ xăng chiếm khoảng 20÷30 %, còn của động cơ diesel chiếm khoảng 15÷25% tổng số nhiệt lượn do nhiên liệu tỏa ra. Nhiệt lượng Qlm có thể tính theo công thức kinh nghiệm sau đây:
Đối với động cơ xăng:
q’lm = 1263÷1360 J/kW.s (1300÷860 kcal/ml.h)
Chọn q’lm= 1300J/kW.s
Suy ra Qlm = q’lm.Ne = 1300.100 = 130000 (J/s)
2.3.3. Tính két nước
Bao gồm việc xác định bề mặt tản nhiệt để truyền nhiệt từ nước ra môi trường không khí xung quanh.
Xác định kích thước của mặt tản nhiệt trên cơ sở lý thuyết truyền nhiệt.
Truyền nhiệt trong bộ tản nhiệt chủ yếu là đối lưu. Két nước tản nhiệt của động cơ ô tô máy kéo có một mặt tiếp xúc với nước nóng và mặt kia tiếp xúc với không khí.
Diện tích F2 thường lớn hơn diện tích F1 vì F2 còn tính đến diện tích của các cánh tản nhiệt.
Trong đó, nhiệt độ nước vào tnv và nhiệt độ nước ra tnr của két nước có thể lấy bằng nhiệt độ nước vào và nhiệt độ nước ra của động cơ.
tn = 80 ÷ 850C.. Chọn tn = 830C
Nhiệt độ không khí vào (tkkv) phía trước bộ tản nhiệt lấy bằng 490C. Chênh lệch nhiệt độ của không khí qua bộ tản nhiệt Dtkk lấy bằng 20 ¸ 300C.
Hệ số a1 có thể xác định bằng các công thức thực nghiệm. Trị số thí nghiệm của hệ số a1 thay đổi trong khoảng a1= 2326 ¸ 4070 (W/m2.độ). Chọn a1 = 4000 (W/m2.độ).
Thay các giá trị của các thông số k, tn, tkk, F2 vào công thức (2-6).
Ta được: Q’lm =245.30.(83 – 61,5) = 158025 (J/s).
Nhận xét:
Nhiệt lượng tối đa tỏa ra cho nước làm mát của động cơ ở số vòng quay định mức là: Qlm = 130000 (J/s).
Trong khi đó khả năng tản nhiệt của két làm mát tối thiểu ra môi trường bên ngoài là: Q’lm = 158025 (J /s).
Vậy két làm mát này có thừa khả năng đảm bảo làm mát cho động cơ khi động cơ hoạt động ở số vòng quay định mức. Điều này cho chúng ta biết sự thừa khả năng này đảm bảo cho động cơ được làm mát tốt ở mọi chế độ làm việc của động cơ.
2.3.4. Tính bơm nước
Xác định lưu lượng nước tuần hoàn trong hệ thống làm mát Glm và cột áp H. Lưu lượng nước tuần hoàn trong hệ thống làm mát phụ thuộc vào nhiệt lượng do nước làm mát mang đi và chênh lệch nhiệt độ của nước trong động cơ.
Sức cản chuyển động của nước trong hệ thống làm mát được tính theo cột nước H và phụ thuộc vào sức cản của từng bộ phận: két nước, ống dẫn, vách nước trong thân và nắp máy v.v ... Thường sức cản tổng quát của hệ thống làm mát khi tính toán gần đúng có thể lấy H = 3,5 -15 mH2O.
Kích thước chủ yếu của bơm phải căn cứ vào sự chuyển động của chất lỏng trong bơm. Với loại bơm ly tâm các phân tử chất lỏng đồng thời tham gia hai chuyển động.
Vận tốc vòng: Nước quay cùng cánh bơm với vận tốc v ( tại điểm A: vận tốc là u1; tại thời điểm B, vận tốc là v=u2).
Trị số của b1 nằm trong khoảng 40 ¸ 550 cũng có thể nhỏ hơn.
Bơm nước dùng cho động cơ ô tô máy kéo ngày nay thường có : b1 = 12 - 35 mm; b2 = 10 - 25 mm;
H- Cột áp của bơm (m). H = 3,5-15 mH20. Chọn H =8 mH2O.
Suy ra: Nb = 0,63 (kW)
Nhận xét: Ta thấy răng công suất của bơm tiêu tốn rất nhỏ so với công suất động cơ chiếm nhỏ hơn 1% không ảnh hưởng đến động cơ.
2.3.5. Tính quạt gió
Lượng không khí, áp suất động do quạt tạo ra và công suất tổn thất cho quạt phụ thuộc vào số vòng quay của trục quạt: lượng không khí tỷ lệ bậc nhất, áp suất tỷ lệ bậc hai và công suất tỷ lệ bậc ba với số vòng quay.
Theo kết quả đo đặc thực tế ta có : R = 0,22 (m), r = 0,115 (m) ;
b - Bề rộng cánh, b = 80 (mm)
nq = (1 -2)n - Số vòng quay của quạt (vg/ph) ) Chọn i = 1,02
n - Số vòng quay trục khuỷu. n = 5600(v/p).
a - Góc nghiêng của cánh. α = 400.
Z - Số cánh Z = 7 cánh.
hkk - Hệ số tổn thất tính đến sức cản của dòng không khí khi ở cửa ra dưới nắp đầu xe. Chọn ηk = 0,7.
Vậy lưu lượng của quạt gió Gq là:
=> Gq = 2,976 (kg/s).
Suy ra Nq = 6,68 (kW)
Vậy công suất động cơ cần tiêu tốn cho dẫn động quạt là: Nđ = 7,57 (KW)
Nhận xét:
Ta nhận thấy rằng công suất động cơ tiêu tốn cho việc dẫn động quạt gió là tương đối nhỏ so với công suất động cơ chỉ chiếm nhỏ hơn công suất động cơ,quạt gió được điều khiển bơi khớp chất lỏng sẽ tiết kiêm được công suất động cơ.Đây cũng là một ưu điểm nữa của hệ thống làm mát này.
Kết luận:
Chương 2 giúp ta nhận tìm hiểu về
- Sơ đồ nguyên lý hệ thống làm mát động cơ 1TR-FE
- Các cụm chi tiết của hệ thống làm mát bằng nước động cơ TOYOTA INNOVA 1TR-FE
- Tính toán hệ thống làm mát động cơ Toyota Innova 1TR-FE
CHƯƠNG 3: CHẨN ĐOÁN VÀ BẢO DƯỠNG HỆ THỐNG LÀM MÁT ĐỘNG CƠ 1TR-FE
3.1. Nội dung bảo dưỡng
3.1.1 Nội dung bảo dưỡng thường xuyên
Đối với động cơ làm mát bằng nước, kiểm tra nước trong két nước, mức nước phải thấp hơn miệng két nước 15-20 mm, nếu nước cạn thì phải đổ thêm nước nhưng cần chú ý là khi động cơ quá nóng, đặc biệt đối với động cơ làm mát bằng nước kiểu bốc hơi, không nên đổ ngay nước vào thùng vì dễ làm nứt xylanh. Nước làm mát nên dùng nước mềm sạch, nghĩa là nước không có các chất muối khoáng và bùn cát bẩn.
3.1.2 Nội dung bảo dưỡng định kỳ
Kiểm tra tất cả các chỗ nối của hệ thống làm mát xem có bị rò chảy không, nếu cần phải khắc phục chỗ rò chảy nước.
Bơm mỡ vào các ổ bi của bơm nước cho đến khi mỡ trào ra ở vú mỡ là được.
Kiểm tra sự hoạt động của van không khí ở két nước.
3.2. Quy trình kiểm tra các chi tiết chính trong hệ thống
3.2.1. Kiểm tra cụm bơm nước
Quan sát xem có rò rỉ nước làm mát qua lỗ xả và lỗ khí không.
Quay puly, và kiểm tra rằng vòng bi bơm nước chuyển động êm dịu và không có tiếng ồn. Nếu vòng bi không quay êm hoặc gây ồn, hãy thay bơm nước
a. Kiểm tra bằng trực giác.
Quan sát thấy được những hư hỏng của vỏ bơm, cánh bơm, các đầu ren trục bơm, rãnh then trục, ổ bi của trục bơm, đệm cao su, các chi tiết hãm, phớt chắn nước.
c. Kiểm tra bơm làm việc có tiếng kêu (bằng kinh nghiệm).
Dùng hai tay cầm hai cánh quạt và lắc để kiểm tra độ dơ của trục bơm
Dùng tay quay mạnh để kiểm tra trục bơm và dùng mắt quan sát kiểm tra các vú mỡ.
3..2.2. Kiểm tra van hằng nhiệt
* Tiến hành kiểm tra bộ điều nhiệt như sau:
Giảm nhiệt độ xuống thấp hơn 65oC và kiểm tra để thấy rằng van được giữ chặt tựa vào xupap.
Nếu những bộ phận trên kiểm tra thấy không tốt thì thay bộ điều nhiệt.
* Kiểm tra nhiệt độ mở van:
Nhiệt độ mở van: 80 đến 84°C (176 đến 183°F);
Nếu nhiệt độ mở van không như tiêu chuẩn, hãy thay van hằng nhiệt.
* Kiểm tra độ nâng van:
Độ nâng van: 8,5 mm (0,3031in) trở lên ở 95°C (203°F).
Nếu độ nâng van không như tiêu chuẩn, hãy thay thế van hằng nhiệt.
3.2.3. Kiểm tra quạt làm mát
Kiểm tra bằng trực giác: thấy được những hư hỏng của cánh quạt như bị nứt, gãy, biến dạng. Gõ tay vào cánh quạt mà kêu rè rè thì bị lỏng đinh tán.
Đối với quạt ly hợp dùng tay quay khớp dẫn động ly hợp kiểm tra xem có bị hư hỏng hoặc dò rỉ dầu silicol không.
Kiểm tra xem lò xo lưỡng kim có bị gãy hay không nếu không gãy thì kiểm tra độ đàn hồi của lò xo.
3.2.5. Kiểm tra đường ống dẫn
Dùng tay bóp ống xem xét tình trạng ống nối nếu ống nứt, phồng, móp, rách phải thay mới.
3.3. Các dạng hư hỏng và cách khắc phục, sửa chữa
3.3.1. Két làm mát
Két nước bị tắc (tắc một phần) do sự đóng cặn của các chất khoáng trên thành ống.
Các ống nước tản nhiệt bị bẹp làm cản trở nước lưu thông qua két và làm giảm sự truyền nhiệt của thành ống hoặc ống nước bị thủng làm rò rỉ nước.
Cánh tản nhiệt của giàn ống bị dập do va đập làm cản trở khí thổi qua két để làm mát két.
* Két nước bị gỉ sét:
+ Nước tản nhiệt bị lợt màu.
+ Chứa nhiều cặn bẩn.
* Cách khắc phục, sửa chữa.
Thông rửa két nước, tẩy sạch các chất bám trên thành ống thông qua phương pháp tẩy rửa bằng nước rửa hóa chất kết hợp tạo dòng nước mạnh lưu thông qua hệ thống làm mát.
3.3.2. Nắp két nước
* Hư hỏng:
Vòng đệm cao su làm kín bị hỏng;
Lò xo của áp suất và van chân không bị giảm đàn hồi hay kẹt, dẫn đến sai lệch áp suất điều chỉnh.
* Cách khắc phục, sửa chữa:
+ Thay vòng đệm cao su mới đảm bảo kín khít của két;
+ Thay thế nắp két mới cùng chủng loại.
3..3.4. Quạt làm mát
* Hư hỏng:
+ Cánh bắt không chặt trên giá.
+ Bánh đai dẫn động quạt gió bị hư.
3.3.5. Van hằng nhiệt
* Hư hỏng:
Van hằng nhiệt bị liệt hay kẹt luôn ở vị trí đóng hoặc không mở to đường nước qua két, làm cho nước không được làm nguội, động cơ quá nóng. Nếu van bị liệt hay kẹt ở vị trí mở to thì dẫn đến thời gian chạy ấm máy lâu, hiện tượng này kéo dài gây mòn nhanh động cơ, tốn nhiên liệu và tăng ô nhiễm môi trường.
3.4. Súc rửa hệ thống làm mát
Khi thấy nước làm mát không đủ sạch và đến bảo dưỡng cấp 2 cần tiến hành súc rửa hệ thống làm mát. Có thể sử dụng một trong các phương pháp súc rửa sau:
3.4.1. Súc rửa hệ thống làm mát bằng dòng có áp suất cao
- Bước 1: Trước khi thực hiện súc rửa tháo bỏ van hằng nhiệt ra khỏi thân máy cùng với ống lồng. Dùng dòng nước có áp suất 4KG/cm2 cho đi ngược chiều với dòng chảy tuần hoàn của nước làm mát trong hệ thống. Súc rửa hệ thống cho tới khi dòng nước chảy ra từ động cơ sạch là được.
- Bước 3: Khi súc rửa bộ tản nhiệt cần hướng dòng nước vào ống phía dưới, nước chảy ra theo ống mềm lắp vào ống phía trên. Lúc này nút bộ tản nhiệt được đậy lại.
3.4.2. Súc rửa hệ thống làm mát bằng phương pháp dòng tuần hoàn
- Bước 1: Cho động cơ làm việc đến khi nhiệt độ nước làm mát đạt từ 70÷80oC.
- Bước 2: Cho động cơ làm việc ở chế độ không tải.
- Bước 3: Mở van xả nước, mở nắp két nước, đổ nước bổ sung liên tục, quan sát, khi thấy nước xả ra sạch là được.
3.4.3. Súc rửa hệ thống làm mát bằng dung dịch hóa học
- Bước 1: Pha chế dung dịch theo tỷ lệ quy định và đủ số lượng cho từng động cơ.
- Bước 2: Xả hết nước cũ trong hệ thống, rồi đóng các van xả lại.
3.5. Quy trình kiểm tra và bổ sung nước làm mát
Bảng quy trình kiểm tra và bổ sung nước làm mát như bảng 3.1.
Kết luận chương 3
Trong chương 3, đã trình bày các nội dung sau:
- Các hư hỏng, sửa chữa,bảo dưỡng các bộ phận chính của hệ thống làm mát
- Nguyên nhân và cách khắc phục những hư hỏng ảnh hưởng đến tín hiệu cảm biến nước làm mát.
KẾT LUẬN
Sau khoảng thời gian làm đồ án với đề tài: “Khảo sát hệ thống làm mát động cơ 1TR-FE lắp trên xe Toyota Innova” đến nay em đã cơ bản hoàn thành.
Trong đề tài này em đi sâu tìm hiểu nguyên lý hoạt động của hệ thống làm mát và các chi tiết, bộ phận cấu thành hệ thống làm mát. Phần đầu đồ án trình bày khái quát về hệ thống, công dụng và phân loại các hệ thống làm mát. Giới thiệu các hệ thống làm mát thường được sử dụng trên xe ô tô. Phần trung tâm của đồ án trình bày cấu tạo và nguyên lý hoạt động của hệ thống. Làm rõ đường đi của nước làm mát trong hệ thống. Đi sâu tìm hiểu các bộ phận chính của hệ thống. Phần cuối cùng của đồ án trình bày về quy trình súc rửa hệ thống. Các hư hỏng thường gặp trên từng bộ phận và phương pháp bảo dưỡng, sửa chữa.
Sau khi hoàn thành đồ án, tìm hiểu kỹ về hệ thống làm mát động động cơ 1TR-FE trên xe Innova. Em nhận thấy hệ thống làm mát trên xe ô tô là một hệ thống vô cùng quan trọng. Nếu hệ thống hoạt động không tốt sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến sự làm việc ổn định và tuổi thọ của động cơ. Chính vì vậy hệ thống cũng cần được kiểm tra, bảo dưỡng và sửa chữa thường xuyên để đảm bảo hoạt động một cách tốt nhất.
Tuy nhiên hệ thống làm mát của động cơ 1TR-FE trên xe Toyota Innova vẫn còn tồn tại một số nhược điểm. Vì vậy để nâng cao hiệu quả của hệ thống làm mát em đưa ra một số giải pháp là phát triển các thuật toán tiên tiến để giám sát hệ thống làm mát giúp tiết kiệm nặng lượng và giám sát trao đổi nhiệt giúp hệ thống hoạt động được hiệu quả và lâu bền hơn.
Do kiến thức còn nhiều hạn chế, kinh nghiệm thực tế chưa nhiều, tài liệu tham khảo còn ít nên đồ án của em không tránh khỏi những thiếu sót. Qua đề tài này đã bổ sung cho em nhiều kiến thức về hệ thống làm mát trên xe ô tô. Qua thời gian làm đồ án tốt nghiệp em cũng học hỏi thêm một số kiến thức về các phần mềm: Word, CAD và cách khai thác nguồn tài liệu trên mạng Internet để phục vụ tốt cho công việc sau này. Đồng thời thấy bản thân cũng cần phải cố gắng học hỏi và tìm tòi hơn nữa để đáp ứng yêu cầu của một người Kỹ sư ô tô, góp phần vào công cuộc “Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa đất nước”.
Một lần nữa em xin cảm ơn thầy giáo: TS …………….. đã giúp đỡ em hoàn thành đồ án tốt nghiệp này!
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. GS.TS Nguyễn Tất Tiến, 2000, Nguyên lý động cơ đốt trong, Nhà xuất bản giáo dục.
[2]. Hồ Tấn Chuẩn, Nguyễn Đức Phú, Trần Văn Tế, Nguyễn Tất Tiến, 1996, Kết cấu và tính toán động cơ đốt trong (Tập 1,2,3), Nhà xuất bản giáo dục.
[3]. PGS.TS Hoàng Đình Tín, 2001, Truyền nhiệt và tính toán thiết bị trao đổi nhiệt, Nhà xuất bản khoa học và kỹ thuật.
[4]. Nguyễn Văn May, Bơm, quạt , máy nén, Nhà xuất bản khoa học kỹ và kỹ thuật.
[5]. Cẩm nang sửa chữa xe INNOVA tập 1.
[6]. Cẩm nang sửa chữa xe INNOVA tập 2.
[7]. Đinh Ngọc Ái, Đặng Huy Chi, Nguyễn Phước Hoàng, Phạm Đức Nhuận, 1972, Thủy lực và máy thủy lực tập 3, Nhà xuất bản đại học và trung học chuyên nghiệp Hà Nội.
"TẢI VỀ ĐỂ XEM ĐẦY ĐỦ ĐỒ ÁN"