MỤC LỤC
MỤC LỤC...... .........................................................................................................................................i
DANH MỤC. ......................................................................................................................................... 1
LỜI NÓI ĐẦU ... ....................................................................................................................................3
CHƯƠNG 1: PHÂN TÍCH KẾT CẤU HỆ THỐNG TREO XE TOYOTA RUSH..................................... 4
1.1. Khái quát chung về thống treo trên xe ô tô .....................................................................................4
1.1.1. Hệ thống treo trên ô tô là gì?........................................................................................................4
1.1.1.1. Bộ phận đàn hồi.........................................................................................................................5
1.1.1.2. Bộ phận giảm chấn....................................................................................................................5
1.1.1.3. Bộ phận dẫn hướng.................................................................................................................. 6
1.1.2. Các loại hệ thống treo trên ô tô ....................................................................................................7
1.1.2.1. Hệ thống treo phụ thuộc.............................................................................................................7
1.1.2.2. Hệ thống treo độc lập ................................................................................................................8
1.1.2.3. Hệ thống treo bán độc lập ........................................................................................................10
1.1.2.4. Hệ thống treo cân bằng ............................................................................................................11
1.2. Phân tích kết cấu hệ thống treo xe Toyota Rush ............................................................................11
1.2.1. Giới thiệu khái quát về xe Toyota Rush .......................................................................................11
1.2.1.1. Thiết kế và kích thước...............................................................................................................12
1.2.1.2. Động cơ ....................................................................................................................................13
1.2.1.3. Nội thất .....................................................................................................................................14
1.2.1.4. An toàn......................................................................................................................................16
1.2.1.5. Thông số kỹ thuật chi tiết của Toyota Rush ..............................................................................17
1.2.2. Phân tích kết đặc điểm kết cấu hệ thống treo xe Toyota Rush....................................................18
1.2.2.1. Kết cấu treo trước ....................................................................................................................18
1.2.2.2. Kết cấu treo sau .......................................................................................................................22
1.2.2.3. Góc đặt bánh xe .......................................................................................................................27
CHƯƠNG 2: TÍNH TOÁN KIỂM NGHIỆM HỆ THỐNG TREO TRÊN XE TOYOTA RUSH.................29
2.1. Tính toán kiểm nghiệm hệ thống treo trên xe Toyota Rush ............................................................29
2.1.1. Mục đích và nội dung tính toán kiểm nghiệm ..............................................................................29
2.1.1.1. Mục đích ...................................................................................................................................29
2.1.1.2. Nội dung....................................................................................................................................29
2.1.2. Các thông số kỹ thuật và tính toán kiểm nghiệm.........................................................................29
2.1.2.1. Các thông số và đặc tính kỹ thuật của xe Toyota Rush............................................................29
2.1.2.2. Xác định các thông số cơ bản của hệ thống treo trước............................................................30
2.1.2.3. Các thông số hình học của hệ thống treo trước .......................................................................32
2.1.2.4. Động lực học hệ thống treo trước ............................................................................................33
2.1.2.5. Tính toán kiểm nghiêm bền một số bộ phận của hệ thống treo ...............................................35
CHƯƠNG 3: HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG, BẢO DƯỠNG HỆ THỐNG TREO XE TOYOTA RUSH .......43
3.1. Những vấn đề trong quá trình khai thác và bảo dưỡng hệ thống treo............................................43
3.1.1. Những vẫn đề trong quá trình khai thác và sử dụng xe ..............................................................43
3.1.2. Quy trình và những vẫn đề trong quá trình bảo dưỡng định kì............................................44
3.1.2.1. Bảo dưỡng cấp 1......................................................................................................................44
3.1.2.2. Bảo dưỡng cấp 2......................................................................................................................44
3.1.2.3. Những vấn đề trong quá trình bảo dưỡng định kì....................................................................44
3.2. Các hư hỏng, cách khắc phục và các thông số chẩn đoán hệ thống treo .....................................46
3.2.1. Hư hỏng bộ phận giảm chấn ....................................................................................................46
3.2.2. Hư hỏng bộ phận đàn hồi .........................................................................................................47
3.2.3. Hư hỏng bộ phận dẫn hướng ...................................................................................................48
3.2.4. Hư hỏng đối với bánh xe ..........................................................................................................49
3.2.5. Hư hỏng đối với thanh ổn định ................................................................................................49
3.2.6. Thông số chẩn đoán ..................................................................................................................49
3.2.7. Hư hỏng và nguyên nhân gây hư hỏng ........................................................................................51
3.3. Quy trình tháo lắp, kiểm tra, sửa chữa bảo dưỡng hệ thống treo trước.........................................54
3.3.1. Tháo kiểm tra sửa chữa giảm chấn trước................................................................................54
3.3.1.1. Quy trình tháo lắp giảm chấn trước khỏi thân xe ......................................................................54
3.3.1.2. Tháo rời cụm giảm chấn và lò xo cuộn .....................................................................................55
3.3.1.3. Kiểm tra giảm chấn trước..........................................................................................................56
3.3.1.4. Lắp ráp cụm lò xo và giảm chấn trước......................................................................................56
3.3.2. Tháo lắp, kiểm tra đòn treo dưới...................................................................................................57
3.3.3. Tháo lắp, kiểm tra thanh ổn định cầu trước .................................................................................58
3.3.3.1. Quy trình tháo lắp .....................................................................................................................58
3.3.3.2. Kiểm tra .....................................................................................................................................61
3.3.4. Quy trình tháo lắp, kiểm tra, sửa chữa bảo dưỡng hệ thống treo sau..........................................61
3.3.4.1. Tháo lắp, kiểm tra lò xo và giảm chấn sau.................................................................................61
3.3.4.2. Tháo lắp kiểm tra dầm xoắn.......................................................................................................62
3.3.5. Các vấn đề về góc đặt bánh xe và bánh xe .................................................................................65
3.3.5.1. Góc đặt bánh xe ........................................................................................................................65
3.3.5.2. Lốp và áp suất lốp .....................................................................................................................66
KẾT LUẬN ............................................................................................................................................ 68
TÀI LIỆU THAM KHẢO ..........................................................................................................................69
LỜI NÓI ĐẦU
Ô tô là một loại phương tiện vận tải đường bộ thông dụng, có nhiều ưu việt trong sử dụng. Ở Việt Nam hiện nay đang sử dụng rộng rãi nhiều loại ô tô để phục vụ các ngành kinh tế quốc dân và quân đội. Trong đó phải kể đến dòng xe Toyota nói chung và xe Toyota Rush nói riêng.
Toyota Rush là một mẫu xe SUV lai MPV đến từ hãng xe Nhật Bản, Toyota Rush được giới thiệu lần đầu tiên vào năm 2018 tại thị tường Việt Nam. Toyota Rush có thiết kế hiện đại, nội thất rộng rãi, tính năng an toàn cao và khả năng vận chuyển đa dụng, là một lựa chọn phổ biến cho những gia đình đông thành viên hoặc những người đang tìm kiếm một chiếc xe đa dụng đáng tin cậy. Toyota Rush được trang bị động cơ xăng 4 xi-lanh, dung tích 1.5L, cho công suất tối đa khoảng 105 mã lực và mô-men xoắn cực đại 141 Nm. Toyota Rush có tùy chọn hộp số sàn 5 cấp hoặc hộp số tự động vô cấp (CVT), giúp tiết kiệm nhiên liệu và cung cấp trải nghiệm lái êm ái.
Với mục đích nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng xe thông qua việc khai thác kết cấu, nguyên lý làm việc của các cụm, hệ thống trên xe, cũng như chế độ bảo dưỡng sửa chữa xe, đặc biệt là hệ thống treo của xe. Tôi được giao đề tài tốt nghiệp “ Khai thác hệ thống treo xe Toyota Rush”. Các nội dung của đề tài cung cấp những kiến thức cần thiết về hệ thống treo, phương pháp tính toán kiểm nghiệm hệ thống treo. Bên cạnh đó đề tài còn mang một nội dung như một tài liệu hướng dẫn sử dụng, bảo dưỡng, sửa chữa.
Dưới sự hướng dẫn tận tình của thầy: Thạc sĩ …………….. đến nay đồ án của tôi đã hoàn thành đúng tiến độ và khối lượng công việc được giao. Nhưng do thời gian có hạn, kinh nghiệm bản thân còn hạn chế nên đồ án này không tránh khỏi những sai sót, tôi rất mong nhận được những ý kiến góp ý sửa sai của các thầy trong bộ môn và các đồng chí để đồ án này được hoàn thiện hơn, qua đó giúp tôi củng cố thêm kiến thức cho bản thân.
CHƯƠNG 1
PHÂN TÍCH KẾT CẤU HỆ THỐNG TREO XE TOYOTA RUSH
1.1. Khái quát chung về thống treo trên xe ô tô
1.1.1. Hệ thống treo trên ô tô là gì?
Hệ thống treo là bộ phận quan trọng của xe ô tô, chúng quyết định cảm giác lái của xe êm ái hay xóc nảy, ổn định hay không ổn định. Nói một cách dễ hiểu đây là bộ phận đóng vai trò trong việc chuyển động của toàn bộ thân xe, đặc biệt khi xe di chuyển qua những cung đường gồ ghề.
Hệ thống treo dùng để kết nối đàn hồi khung hoặc vỏ ô tô với các cầu. Nhiệm vụ chủ yếu của hệ thống treo là giúp ô tô chuyển động êm dịu khi đi qua các mặt đường không bằng phẳng. Ngoài ra hệ thống treo còn dùng để truyền các lực và mômen từ bánh xe lên khung hoặc vỏ xe, đảm bảo đúng động học bánh xe.
1.1.1.1. Bộ phận đàn hồi
Bộ phận đàn hồi trên các ô tô hiện nay khá đa dạng như: Lá nhíp, lò xo, thanh xoắn hay khí nén trên các mẫu xe hạng sang. Chúng đều có tác dụng tạo điều kiện cho dao động của bánh xe theo phương thẳng đứng, đảm bảo độ êm của xe khi vận hành.
- Nhíp: thường sử dụng trên những chiếc xe tải vì chúng chịu được tải cao nhưng độ êm dịu thấp
- Lò xo: thường sử dụng trên xe con nhờ công nghệ đơn giản, độ êm dịu tốt tuy nhiên khó bố trí.
- Thanh xoắn: được sử dụng trên nhiều dòng xe con, công nghệ chế tạo phức tạp nhưng bù lại dễ bố trí, độ êm dịu cũng tốt.
1.1.1.3. Bộ phận dẫn hướng
Đúng như tên gọi, bộ phận này chịu trách nhiệm dẫn hướng, giữ cho xe dao động trong mặt phẳng thẳng đứng, chạy đúng tính chất chuyển động đối với khung vỏ xe giúp cho xe di chuyển ổn định, đầm chắc và êm mượt. Ngoài ra, bộ phận này còn có chức năng tiếp nhận và truyền lực, momen giữa bánh xe và phần khung vỏ của xe.
Có 2 kiểu dẫn hướng chính là dùng nhíp (đối với xe tải) và dùng các cơ cấu tay đòn (xe con). Và tương ứng với việc bố trí và sắp xếp các tay đòn mà hãng sản xuất sẽ tạo ra những kiểu hệ thống treo khác nhau như hệ thống treo MacPherson, hệ thống treo tay đòn kép (double wishbone), hệ thống treo đa liên kết (multi-link)
1.1.2. Các loại hệ thống treo trên ô tô
Hệ thống treo thường được chia làm 2 loại chính là treo độc lập và treo phụ thuộc.
1.1.2.1. Hệ thống treo phụ thuộc
Hệ thống treo phụ thuộc chủ yếu xuất hiện trên xe tải hoặc bán tải, hầu hết các mẫu SUV khung xe rời (body on frame) và bán tải tại Việt Nam đều sử dụng hệ thống treo dạng này, ví dụ như những cặp xe: Toyota Fortuner - Hilux, Ford Everest - Ranger, Chevrolet Trailblazer - Colorado, Isuzu Mu-X - D-Max, Nissan Xterra - Navara.
Ưu điểm của hệ thống treo phụ thuộc là cấu tạo đơn giản, ít linh kiện. Nhờ đó, việc bảo dưỡng tháo lắp để sửa chữa sẽ đơn giản hơn với chi phí bảo dưỡng hiển nhiên cũng sẽ thấp hơn. Dù có cấu tạo đơn giản, vật liệu sử dụng của hệ thống này thường là loại cứng, có khả năng chịu tải tốt. Điểm này lí giải vì sao hệ thống treo này thường được sử dụng trên các xe tải, xe bán tải và những mẫu xe SUV cỡ lớn tại Việt Nam.
Tuy nhiên, hệ thống treo này vẫn tồn tại những điểm trừ cố hữu. Cũng bởi vì có cấu tạo từ các vật liệu khá cứng, xe không được êm ái, người ngồi trong xe sẽ bị xóc. Ngoài ra, khi chạy ở tốc độ cao, nếu tài xế vào cua gấp sẽ gây ra hiện tượng trượt bánh làm mất lái và có thể dẫn đến tai nạn.
1.1.2.3. Hệ thống treo bán độc lập
Cấu hình hệ thống treo này vẫn cho phép hai bánh xe chuyển động tương đối với nhau, tuy nhiên chuyển động của chúng vẫn có ảnh hưởng đến nhau. Ngày nay, hệ thống treo này xuất hiện phổ biến nhất dưới dạng thanh xoắn (torsion beam) kết hợp với thanh cân bằng (stabilizer bar). Hệ thống này thường được sử dụng ở cầu sau một số mẫu xe như Toyota Corolla Altis, Toyota Vios.
1.2. Phân tích kết cấu hệ thống treo xe Toyota Rush
1.2.1. Giới thiệu khái quát về xe Toyota Rush
Toyota Rush là chiếc SUV 7 chỗ cỡ nhỏ đầu tiên của Toyota tại thị trường Việt Nam. Với phong cách SUV lai MPV độc đáo, Toyota Rush được xem là “tiểu” Fortuner.
Toyota Rush được thiết kế với vẻ ngoài hiện đại, phong cách và thể thao. Với một thiết kế trước mạnh mẽ, cản trước lớn và lưới tản nhiệt đặc trưng, Toyota Rush tạo nên một ấn tượng mạnh mẽ từ xa.
Toyota Rush cũng có các tùy chọn hệ dẫn động cầu trước (2WD) hoặc cầu sau (4WD) tùy thuộc vào phiên bản. Một trong những yếu tố thu hút khách hàng đối với Toyota Rush là khả năng vận hành ổn định và an toàn. Xe được trang bị hệ thống phanh ABS, cân bằng điện tử (EBD), hỗ trợ khởi hành ngang dốc (HSA) và hệ thống kiểm soát lực kéo (TCS). Ngoài ra, Toyota Rush cũng có hệ thống túi khí cho người lái và hành khách phía trước, đảm bảo an toàn tối đa trong trường hợp va chạm.
1.2.1.1.Thiết kế và kích thước
Toyota Rush có kiểu dáng thể thao, năng động và hiện đại. Xe có kích thước tổng thể (dài x rộng x cao) là 4,475 mm x 1,750 mm x 1,700 mm và chiều dài cơ sở là 2,775 mm, tạo ra không gian nội thất rộng rãi, thoải mái cho tất cả hành khách.
Các thông số kĩ thuật của xe Toyota Rush như bảng 1.1.
1.2.1.2. Động cơ
Toyota Rush trang bị động cơ xăng 1.5L, sản sinh công suất tối đa 105 mã lực và mô-men xoắn cực đại 141 Nm. Xe có hộp số tự động với 4 hoặc 5 cấp độ tùy thuộc vào thị trường, đi kèm hệ dẫn động cầu trước hoặc cầu sau.
Các thông số kỹ thuật đông cơ của xe Toyota Rush như bảng 1.2.
1.2.1.4. An toàn
Toyota Rush được trang bị hệ thống an toàn tiêu chuẩn như hệ thống chống bó cứng phanh (ABS), phân bổ lực phanh điện tử (EBD), hỗ trợ khởi hành ngang dốc (HSA), hệ thống kiểm soát áp suất lốp (TPMS), cảm biến lùi, hệ thống giám sát áp suất lốp.
1.2.1.5. Thông số kỹ thuật chi tiết của Toyota Rush
Trên thị trường Việt Nam, Toyota Rush được cung cấp với một phiên bản S 1.5AT, với mức giá từ khoảng 635 triệu đồng đến 710 triệu đồng (tùy thuộc vào địa điểm bán).
1.2.2. Phân tích kết đặc điểm kết cấu hệ thống treo xe Toyota Rush
1.2.2.1. Kết cấu treo trước
Với đặc điểm động cơ đặt trước nằm ngang, hộp số cũng đặt nằm ngang, cầu trước chủ động dẫn hướng. Hệ thống treo trước của xe Toyota sử dụng hệ thống treo độc lập kiểu Macpherson với một số thông số như bảng 1.5.
Treo trước của xe Toyota Rush là hệ thống treo độc lập theo kiểu Macpherson, phần tử đàn hồi là lò xo trụ, phần tử giảm chấn sử dụng giảm chấn điện tử, phần tử dẫn hướng là đòn treo, bên cạnh đó còn sử dụng một thanh ổn định ngang cho hệ thống treo.
a) Lò xo trụ
Lò xo được làm từ dây thép lò xo, là một loại thép đặc biệt, được quấn thành hình ống. Khi đặt tải lên lò xo, dây lò xo sẽ bị xoắn do ống lò xo bị nén. Lúc này năng lượng ngoại lực được dự trữ trong lò xo và va đập được giảm bớt.
b) Bộ phận dẫn hướng
Đòn treo dưới được chế tạo từ thép có độ cứng cao, có dạng hình chữ A gồm ba khớp nối: 2 khớp nối với khung xe (đỡ động cơ). Đòn treo dưới bảo đảm chuyển dịch của bánh xe và xác định đặc tính chuyển dịch của nó đối với khung vỏ xe. Bộ phận dẫn hướng để truyền lực dọc, lực ngang và mô men của chúng từ đường lên các bánh xe. Động học của bộ phận dẫn hướng xác định tính chất dịch chuyển tương đối của bánh xe đối với khung xe.
d) Thanh ổn định ngang
Ngoài ra trong hệ treo này để giảm bớt biến dạng ở một phía và để tăng khả năng chống lật của xe người ta còn dùng thêm thanh ổn định. Đây là một thanh xoắn có hình chữ U, phần giữa thường được bắt lỏng vào khung xe, hai đầu được nối mềm với thanh giằng của hệ treo hai bên bánh xe thông qua thanh kiên kết.
f) Mối quan hệ động học của hệ treo Mc.Pherson
Trong hệ thống treo nói chung, và hệ treo của cầu dẫn hướng nói riêng, các góc đặt bánh xe có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Chúng phải đảm bảo cho quá trình điều khiển ô tô nhẹ nhàng, chính xác, không gây lực cản lớn.
1.2.2.2. Kết cấu treo sau
Hệ thống treo sau của xe Toyota Rush là hệ thống treo đa liên kết (multi-link) và có một số thông số như bảng 1.6.
Hệ thống treo đa liên kết là một sự cải tiến của hệ thống treo tay đòn kép. Hệ thống này không chỉ sử dụng một thanh điều hướng như trên MacPherson hay hai thanh điều hướng trên tay đòn kép. Treo đa liên kết dùng tới ba, bốn thậm chí năm thanh điều hướng khác nhau hoặc kết hợp với càng chữ A.
Mỗi cần đều có một khớp nối cầu hoặc ống lót cao su ở cuối, nhờ đó chúng luôn ở trong trạng thái căng, nén và không bị bẻ cong.
a) Lò xo trụ
Lò xo sử dụng trên hệ thống treo là lò xo trụ xoắn với độ cứng và chịu lực phù hợp với tải trọng tối đa của xe. Sử dụng lò xo trụ cho hệ thống treo bảo đảm tiết kiểm chi phí gia công và nguyên vật liệu. Tuy nhiên, về mặt kỹ thuật lò xo trụ không chịu lực tốt hơn so với lò xo côn. Ở hệ thống treo sau của xe, lò xo không được lồng vào trong giảm chấn như hệ thống treo trước mà tách rời.
c) Giảm chấn:
- Giảm chấn sử dụng trên xe là loại giảm chấn ống. Có cấu tạo như sau:
+ Trên piston có hai dãy lỗ khoan theo các vòng tròn đồng tâm. Dãy lỗ ngoài được khoan 10 lỗ và tất cả các lỗ được đậy phía trên bởi đĩa của van thông 9. Dãy lỗ trong cũng được khoan 10 nhưng 8 lỗ được chắn phía dưới bởi van trả 10 và 2 lỗ tiết lưu 17 thường xuyên mở.
+ Trên đáy xi lanh cũng được làm các dãy lỗ: dãy lỗ ngoài được khoan thành 5 lỗ và được che phía trên bởi đĩa của van hút 12, dãy lỗ trong cũng được khoan 5 lỗ và 4 lỗ được che phía dưới bởi van nén 13, 1 lỗ tiết lưu luôn mở.
+ Giảm chấn được phân ra 3 buồng dầu chính: Buồng dầu phía trên piston, buồng dầu phía dưới piston và buồng dầu phụ.
- Giữa hai ống của giảm chấn có khe hở tạo nên một buồng chứa phụ còn gọi là buồng bù, để chứa dầu khi giảm chấn làm việc.
- Công dụng của giảm chấn: Khi xe bị xóc do mặt đường gồ ghề, các lò xo của hệ thống treo sẽ hấp thụ các chấn động sinh ra do mặt đường đó. Tuy nhiên, do lò xo có đặc tính tiếp tục dao động và vì phải sau một thời gian dài thì dao động này mới tắt nên xe chạy không êm.
* Nén mạnh: Piston dịch chuyển xuống dưới với tốc độ lớn tạo ra áp suất nén cao hơn. Khi đó áp suất trong khoang dưới piston tăng cao, ép lò xo mở to van nén 13 ra cho dầu đi qua sang buồng bù, mở chắn số 12 làm thông tất cả các lỗ thông từ buồng dầu trên piston với dưới piston. Nhờ thế sức cản giảm chấn giảm đột ngột, hạn chế bớt lực tác dụng lên cần giảm chấn.
+ Hành trình trả:
* Trả nhẹ: Piston dịch chuyển lên trên với tốc độ nhỏ. Dầu được ép từ khoang trên, qua các lỗ tiết lưu 17 đi xuống khoang dưới. Do thể tích piston giải phóng ở khoang dưới lớn hơn thể tích do nó chiếm chỗ khi di chuyển lên trên (do ở khoang trên có thêm cần piston). Nên dầu từ khoang trên chảy xuống không đủ bù cho thể tích giải piston phóng ở khoang dưới. Lúc này giữa khoang dưới và buồng bù có độ chênh áp. Vì thế dầu từ buồng bù chảy qua van hút 12 vào khoang dưới piston để bù cho lượng dầu còn thiếu.
* Trả mạnh: Piston dịch chuyển lên trên với tốc độ lớn. Khi đó áp suất trong khoang trên piston tăng cao ép lò xo mở van trả 10 ra cho dầu đi qua dãy lỗ trong xuống khoang dưới. Nhờ thế sức cản giảm chấn giảm đột ngột, hạn chế bớt lực tác dụng lên cần giảm chấn.
1.2.2.3. Góc đặt bánh xe
- Góc đặt camber: Đây là góc nghiêng của bánh xe khi nhìn từ phía trước của xe.Góc này được tạo bởi đường tâm của bánh xe và đường thẳng vuông góc với mặt đường. Phần bánh xe được nghiêng ra ngoài gọi là Camber Dương, phần bánh xe nghiêng vào trong gọi là Camber âm.
Chức năng:
+ Làm giảm lực quay vòng.
+ Làm giảm tải trọng thẳng đứng.
+ Giảm sự biến dạng các bộ phận treo và bạc lót.
+ Giảm lực phản hồi: Nếu khoảng lệch quá lớn, lực dẫn động (lực đẩy xe) hoặc lực hãm sẽ tạo ra mô-men quay quanh trục xoay đứng lớn, tỷ lệ thuận với khoảng lệch.
+ Tăng độ ổn định khi đi trên đường thẳng: Góc nghiêng của trục lái giúp cho bánh xe tự động quay trở về vị trí chạy đường thẳng, sau khi đã chạy vòng.
- Các góc đặt bánh xe của cầu dẫn hướng là: độ chụm, camber, caster. Trong đó hai thông số là góc nghiêng ngoài (Camber) và góc nghiêng trước (Caster) là các thông số được đặt sẵn tại nhà máy lắp ráp và không thể điều chỉnh.
- Trong thực tế thì khi xe di chuyển và xảy ra sự dao động của hệ thống treo thì thông số góc nghiêng ngoài Camber sẽ bị thay đổi. Ngoài các thông số trên còn có góc Kingpin, là góc hợp bởi đường tâm giảm chấn với đường vuông góc mặt đường trong mặt phẳng nằm ngang.
Kết luận: Thông qua việc nghiên cứu và phân tích kết cấu hệ thống treo xe Toyota Rush, chúng tôi đã thu thập được thông tin quan trọng và cơ sở để định hình các phần sau của đồ án. Sự hiểu biết sâu sắc về hệ thống treo này sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc tính toán và khai thác hiệu suất của xe trong các phần tiếp theo của dự án.
CHƯƠNG 2
TÍNH TOÁN KIỂM NGHIỆM HỆ THỐNG TREO XE TOYOTA RUSH
2.1. Tính toán kiểm nghiệm hệ thống treo trên xe Toyota Rush
2.1.1. Mục đích và nội dung tính toán kiểm nghiệm
2.1.1.1. Mục đích
Đối với học viên ngành ô tô hiện nay việc tính toán, kiểm nghiệm hệ thống treo có ý nghĩa thực tiễn to lớn. Nó có thể giúp cho người thiết kế chế tạo định hướng tốt quá trình sản xuất, cải tiến sản phẩm. Giúp cho người cán bộ quản lý, cán bộ kỹ thuật có thể khai thác tối đa hiệu quả hoạt động của hệ thống treo trên ô tô trong điều kiện làm việc cụ thể.
2.1.1.2. Nội dung
Đồ án tôi đang thực hiện là: “Khai thác hệ thống treo xe Toyota Rush ” trong phạm vi đồ án tôi tiến hành tính toán những nội dung sau:
+ Kiểm bền bộ phận đàn hồi cầu trước (lò xo).
+ Kiểm bền bộ phận giảm chấn.
2.1.2. Các thông số kỹ thuật và tính toán kiểm nghiệm
2.1.2.1. Các thông số và đặc tính kỹ thuật của xe Toyota Rush
Các thông số kĩ thuật của hệ thống treo được lấy dựa trên cơ sở từ bảng thông số kỹ thuật của xe Toyota Rush trong chương 1.
+ Tải trọng của toàn xe khi không tải G0: G0= 1250 (kg).
+ Tải trọng của toàn xe khi đầy tải GT: Gt=1700 (kg).
+ Tải trọng đặt lên cầu trước khi không tải G01: G01 = 740 (kg).
+ Tải trọng đặt lên cầu sau khi không tải G02: G02= 510 (kg).
+ Tải trọng đặt lên cầu trước khi đầy tải Gt1: Gti = 1006 (kg).
+ Tải trọng đặt lên cầu sau khi đầy tải Gt2: Gt2 = 694 (kg).
+ Khoảng sáng gầm xe H: H = 205 (mm).
+ Khối lượng không được treo của cầu trước mkt1: mkt1 = 50 (kg).
+ Khối lượng không được treo của cầu sau mkt2: mkt2 = 70 (kg).
+ Khối lượng của một bánh xe mbx: mbx =15 (kg).
+ Bán kính bánh xe rbx: rbx = 205 (mm).
+ Công thức bánh ô tô: 4x2.
2.1.2.2. Xác định các thông số cơ bản của hệ thống treo trước
Có rất nhiều chỉ tiêu để đánh giá độ êm dịu chuyển động của ô tô như tần số dao động, gia tốc dao động, vận tốc dao động, trong đồ án này đánh giá độ êm dịu của ô tô thông qua tần số dao động n. Đối với xe con thì tần số dao động nằm trong khoảng 80 (dd/ph) nhằm đảm bảo không gây mệt mỏi cho người lái cũng như hành khách trên xe.
a) Xác định độ cứng của hệ thống treo trước
+ C : Độ cứng của hệ thống treo.
+ : Khối lượng được treo cầu trước.
Khi xe ở trạng thái không tải thì khối lượng của phần được treo là:
Mt01 = G01 – Mkt1 (3-3)
Với: Mkt1 : Khối lượng không được treo của cầu trước
Mkt1 = mkt1 + 2 mbx = 50 + 2.15 = 80 (Kg) (3-4)
Vậy suy ra : Mt01 = 740 - 80 = 660 (Kg)
Khi xe ở trạng thái đầy tải thì khối lượng của phần được treo là:
MtT1 = GT1 - Mkt1 = 1006 – 80 = 926 (Kg)
Thay số vào công thức (3-1) được độ cứng của 1 bên hệ treo trước khi không tải và khi đầy tải là:
C01 = 23118 (N/m).
CT = 32436 (N/m).
Như vậy độ cứng của 1 bên hệ treo được lấy từ giá trị trung bình:
C1 = 27777 (N/m). (3-5)
b) Xác định độ võng của hệ thống treo trước
- Độ võng tĩnh của hệ thống treo ở chế độ đầy tải:
ft = 0,140 (m) = 140 (mm). (3-6)
+ Độ võng động của hệ thống treo được tính theo công thức:
fđ = (0,7 ÷ l,0).ft Chọn fđ = 0,85ft (3-7)
Vậy theo công thức (3-7) thì lấy fđ = 0,85ft = 0,85.140 = 119 (mm).
- Độ võng tĩnh của hệ thống treo ở trạng thái không tải:
f0t = 99,78 (mm) (3-9)
c) Xác định hệ số cản trung bình của giảm trấn
- Hệ số dập tắt dao động của hệ thống treo được tính theo công thức:
h = 2.ψ. ω (3-10)
Trong đó:
ψ : Hệ số tắt chấn tương đối , ψ = 0,15 ÷ 0,25. Chọn ψ = 0,2
Vậy thay vào (3.10) suy ra: h = 2 . 0,2 . 8,37 = 3,35 (rad/s).
2.1.2.4. Động lực học hệ thống treo trước
- Các phản lực từ đường tác dụng lên bánh xe thể hiện trên hình 3.1 bao gồm:
+ Z: Phản lực thẳng đứng.
+ X: Lực dọc xe.
+ Y: Lực ngang xe.
- Ta xét trường hợp xe chỉ chịu tải trọng động theo phương thẳng đứng: trong trường hợp này chỉ có lực Z, còn các lực X = 0 và Y = 0.
Nhưng do xe chịu tải theo chế độ tải trọng động nên :
Z1 = kđ . Z1t (3-12)
+ Với kđ : Hệ số tải trọng động , kđ = 1,5 ÷ 2,5, Chọn kđ = 2,0
Thay vào (3-12) được : Z1 = kđ . Z1t = 2. 4787 = 9574 (N).
* Xác định các lực Ya và YB:
Với chiều dài các đoạn:
l1 = 83 (mm) ; l2 = 520 (mm)
Các giá trị : l1 , l2 được đo từ thực tế trên xe.
Thay vào (3-13) ta được:YA = 1193 (N).
- Viết phương trình cân bằng mô men cho điểm A:
Thay vào (3-13) ta được:YB = 271 (N).
* Xác định các phản lực tác dụng lên giảm chấn và đòn ngang:
Như vậy lực tác dụng lên giảm chấn là: ZB = ZA = 9618 (N).
Và lực tác dụng lên đòn ngang: YC = YA = 1193 (N).
Trên đây là toàn bộ lực tác dụng lên giảm chấn và đòn ngang.
2.1.2.5. Tính toán kiểm nghiêm bền một số bộ phận của hệ thống treo
a) Kiểm bền cho lò xo trụ
Trong hệ thống treo, lò xo trụ có vai trò quan trọng, đồng thời là phần tử đàn hồi có nhiệm vụ làm êm dịu chuyển động trong quá trình làm việc của xe Toyota Rush. Trong quá trình làm việc lò xo chỉ chịu tải trọng thẳng đứng mà không truyền lực dọc hay lực ngang.
Chính vì vậy, lực dọc tác dụng lên giảm chấn (trụ đứng) cũng chính là lực tác dụng lên lò xo. Từ quả tính toán động lực học suy ra lực lớn nhất tác dụng lên lò xo là: Flxmax = 9618(N).
Từ hành trình làm việc của hệ thống treo:
f = fđ + ft = 0,119 + 0,14 = 0,259 (m).
Suy ra hành trình làm việc của lò xo: flx = 0,26 (m).
- Độ cứng của lò xo được xác định theo công thức:
Suy ra: Clx = 32586 (N/m).
- Tính bền lò xo khi ứng suất cắt lớn nhất:
+ D : Đường kính của một vòng xoắn lò xo : D = 120 (mm).
+ d : Đường kính của dây lò xo: d = 13 (mm).
+ k : Hệ số xét đến độ cong của dây lò xo,
Với: c = D/d = 9,23, vậy k = 1,147
Thay các thông số vào (3-17) ta có: τmax = 1534 (N/mm2)
Vật liệu sử dụng làm lò xo trụ trên xe Toyota Rush là thép 50CrV4 có ứng suất tiếp cho phép là [τmax ]= 1600 N/mm2
b) Kiểm bền cho giảm chấn.
Giảm chấn là một phần tử của hệ thống treo dùng để dập tắt dao động của thân xe khi xe chạy qua những đoạn đường gồ ghề. Quá trình dập tắt được thực hiện theo nguyên tắc tiêu hao động năng của thân xe bằng việc chuyển thành nhiệt năng do ma sát bên trong giảm chấn.
Giảm chấn của hệ thống treo trên xe xe Toyota Rush là loại giảm chấn ống có tác dụng 2 chiều, 2 lớp vỏ.
- Các kích thước cơ bản của giảm chấn
+ Đường kính xy lanh dx, dx = 50 (mm).
+ Chiều dài từ ụ hạn chế tới đầu trên của ty đẩy Lu, Lu = 55 (mm).
+ Chiều dài nắp giảm chấn LY, LY = (0,4 ÷ 0,6)dx
Chọn LY = 0,5dx = 0,5.50 = 25 (mm).
+ Chiều dày của piston Lp, Lp = (0,75 ÷ 1,1)dx
Chọn Lp = 0,8dx = 0,8.50 = 40 (mm).
+ Chiều dài của ty đẩy là: LT = Lu + LY + Hp = 55 +25 + 260 = 340 (mm).
+ Khoảng cách từ đáy của piston tới mặt trên của vỏ ngoài khi piston nằm ở điểm chết dưới Lk, Lk = (0,4 ÷ 0,9)dx
Chọn Lk = 0,6dx = 0,6 . 50 = 30 (mm).
Như vậy chiều dài của xylanh giảm chấn là:
Lx = Ly + Hp + 2Lp + Lk + Lb =25+260,4 +2.40 +30 +50 = 445 (mm)
Suy ra chiều dài của toàn giảm chấn là:
LG = Lx + Lu = 445 + 55 = 500 (mm).
* Tính hệ số cản của giảm chấn:
Tỷ số truyền của giảm chấn được tính như sau: i = 0,83
Suy ra hệ số cản thực tế của giảm chấn:
Kgc = Ktb . i = 874,2 . 0,83 = 726 (Ns/m)
Vậy suy ra: Ktr = 3Kn = 3.363 = 1089 (Ns/m).
+ Trong quá trình nén mạnh và trả mạnh thì:
Knm = 0,4Kn = 0,4.363 = 142,5 (Ns/m).
Và Ktrm = 0,4Ktr = 0,4.1089 = 435,6 (Ns/m).
Như vậy lực cản sinh ra trong quá trình nén nhẹ và trả nhẹ:
Pn = Kn . Vpmin = 363 . 0,3 = 109 (N)
Ptr = Ktr . Vpmin = 1089 . 0,3 = 326,7 (N)
Và lực cản sinh ra trong quá trình nén mạnh và trả mạnh:
Pnmax = Pn + Knm(Vpmax – Vpmin) = 109 + 142,5(0,6 - 0,3) = 151,75 (N)
Ptrmax = Ptr + Ktrm(Vpmax – Vpmin) = 326,7 + 435,6(0,6 - 0,3) = 457,38 (N)
Từ mối quan hệ giữa lực cản với vận tốc dịch chuyển của piston giảm chấn ta xây dựng được đồ thị đặc tính của giảm chấn bằng cách ứng với trục hoành biểu thị cho vận tốc dịch chuyển của giảm chấn và trục tung biểu thị cho lực cản sinh ra trong quá trình nén mạnh và trả mạnh như trên hình 3.5. Đồ thị biểu thị quảng vận tốc ứng với lực của giảm chấn. Với điều kiện hoạt động của xe Toyota Rush, thì giảm chấn với lực trả nén như thế này đã đảm bảo tốt yêu cầu hoạt động của xe trong thời gian dài trong điều kiện địa hình tại Việt Nam.
* Tính toán kiểm tra nhiệt độ nung nóng của giảm chấn
Tính toán kiểm tra nhiệt độ nung nóng của giảm chấn làm cơ sở kiểm tra tình trạng thoát nhiệt của giảm chấn.
+ T : Nhiệt nung nóng của giảm chấn.
+ T0 : Nhiệt độ của môi trường xung quanh.
T0 = 20 ÷ 40, chọn T0 = 40 (°C).
+ Nt : Công suất khuếch tán của giảm chấn: Nt = 116,16 (Nm/s)
+ K : Hệ số truyền nhiệt vào không khí của thành ống giảm chấn.
Lấy K = l,16.(50 60) = 1,16.60 = 69,6.
Thay các thông số vào (3-21) ta được: T = 62,64 (°C).
Với: Tmax : Nhiệt độ lớn nhất của thành giảm chấn trong quá trình làm việc (nhiệt độ nung nóng cho phép). Tmax = 120°c.
Ta thấy T < Tmax : Vậy thỏa mãn điều kiện tản nhiệt của giảm chấn.
* Tính toán kiểm nghiệm công suất tỏa nhiệt của giảm chấn
- Theo phương trình truyền nhiệt trong nhiệt động học, lượng nhiệt tỏa ra khi giảm chấn làm việc trong 1 giờ được tính theo công thức:
Q = μ.α.F.(Tmax – T0).t (3-22)
Thay số vào công thức (3-22) được: Q = 1.60.0,074.(120 - 40). 1 = 355,2 (Kcal).
+ Công suất sinh ra của giảm chấn khi làm việc ở hành trình trả mạnh (có lực cản là lớn nhất):
+ γ : Hệ số tăng năng lượng sức cản, γ = 1,5.
+ β : Hệ số thu năng lượng, β = 0,05 ÷ 0,13 chọn β = 0,1.
+ ω : Tần số dao động của hệ thống treo, ω = 8,37 (rad/s).
Thay vào công thức (3-24) suy ra:
Npmax = 1,5 . 0,1 . 260.10-3 . 8,37 . 457,38 = 149,5 (Nm/s).
=> Suy ra đảm bảo điều kiện truyền nhiệt.
Kết luận: Chương 2 đã cung cấp một cái nhìn tổng quan về hiệu suất và tính ổn định của hệ thống treo xe Toyota Rush thông qua việc tính toán và kiểm nghiệm. Sự kết hợp giữa các phương pháp tính toán đã giúp chúng tôi hiểu rõ hơn về các yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hiệu suất của hệ thống treo này và cung cấp cơ sở cho các phần tiếp theo của đồ án.
CHƯƠNG 3
HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG, BẢO DƯỠNG HỆ THỐNG TREO XE TOYOTA RUSH
3.1. Những vấn đề trong quá trình khai thác và bảo dưỡng hệ thống treo
3.1.1. Những vẫn đề trong quá trình khai thác và sử dụng xe
Hệ thống treo đóng vai trò thiết yếu trong việc giúp xe ổn định, tạo cảm giác thoải mái cho người lái nên cần chú ý:
- Không sửa đổi hệ thống treo, gầm xe bằng bộ nâng, đệm, lò xo… Nó có thể có hại cho tính điều khiển, làm mất lái.
- Trong quá trình khai thác sử dụng xe, người lái xe là người trực tiếp kiểm tra, đánh giá chất lượng làm việc của hệ thống treo, cũng như tiến hành các công việc bảo dưỡng thường xuyên đối với toàn bộ xe nói chung và với hệ thống treo nói riêng để đảm bảo hệ thống treo làm việc ổn định, tin cậy và bền lâu.
- Trước khi đưa xe vào sử dụng:
+ Kiểm tra bằng mắt tình trạng của các chi tiết trong hệ thống treo như: độ mòn, tình trạng mòn độ kín khít của các phớt chắn dầu giảm chấn và các cụm trong hệ thống treo.
+ Nếu có những biểu hiện bất thường trong hệ thống treo như: chảy dầu giảm chấn, nứt vỡ vấu cao su…tuyệt đối không được đưa xe vào sử dụng mà phải đưa xe tới trạm sửa chữa để kiểm tra và khắc phục.
3.1.2. Quy trình và những vẫn đề trong quá trình bảo dưỡng định kì
3.1.2.1. Bảo dưỡng cấp 1
Sau khi xe chạy được 10.000 km hoặc sau 6 tháng sử dụng, tùy theo điều kiện nào đến trước. Đối với hệ thống treo các nội dung công việc như trong bảo dưỡng thường xuyên và cần tiến hành thêm các công việc sau:
- Kiểm tra sự cố định và trạng thái của các giảm chấn thuỷ lực.
- Kiểm tra sự cố định các trục xoắn.
- Kiểm tra trạng thái của các đòn treo của hệ thống treo và sự cố định của chúng.
- Kiểm tra tình trạng kỹ thuật của lốp xe.
3.1.2.3. Những vấn đề trong quá trình bảo dưỡng định kì
Bảo dưỡng định kỳ được thực hiện sau một khoảng hành trình hoạt động nhất định của xe bởi các kỹ thuật viên tại các trạm sửa chữa bảo dưỡng, nhằm kiểm tra, bảo dưỡng các cụm cơ cấu trên xe nói chung và hệ thống treo nói riêng, phát hiện kịp thời những hư hỏng hay những biến xấu của các chi tiết có thể dẫn tới hư hỏng hoặc giảm hiệu quả làm việc của xe.
- Định kỳ kiểm tra tình trạng lò xo, giảm chấn, kiểm tra xiết chặt các bu lông và khắc phục những hư hỏng phát hiện được.
- Để tăng độ căng cho các bạc có thể dùng săm ô tô cắt các vòng đệm và đặt vào giữa chúng.
3.2. Các hư hỏng, cách khắc phục và các thông số chẩn đoán hệ thống treo
3.2.1. Hư hỏng bộ phận giảm chấn
- Bộ phận giảm chấn làm việc với lực cản hợp lý nhằm dập tắt nhanh chóng dao động thân xe. Hư hỏng giảm chấn dẫn tới thay đổi lực cản này, tức là giảm chấn mất khả năng dập tắt dao động của thân xe, đặc biệt làm giảm mạnh độ bám dính trên nền đường.
- Các hư hỏng thường gặp là:
+ Mòn bộ đôi xylanh, piston. Piston và xylanh đóng vai trò dẫn hướng và cùng với vòng găng hay phớt làm nhiệm vụ bao kín các khoang dầu. Trong quá trình làm việc của giảm chấn piston và xylanh dịch chuyển tương đối, gây mòn nhiều trên piston, làm xấu khả năng dẫn hướng và bao kín.
+ Dầu bị biến chất sau một thời gian sử dụng. Thông thường dầu trong giảm chấn được pha thêm các phụ gia đặc biệt để tăng tuổi thọ khi làm việc ở nhiệt độ và áp suất thay đổi, giữ được độ nhớt trong khoảng thời gian dài. Khi có nước hay các tạp chất hóa học lẫn vào dễ làm dầu bị biến chất.
- Các hư hỏng của giảm chấn kể trên có thể phát hiện thông qua cảm nhận về độ êm dịu chuyển động, nhiệt độ vỏ ngoài giảm chấn, sự chảy dầu hay đo trên bệ kiểm tra hệ thống treo.
3.2.2. Hư hỏng bộ phận đàn hồi
- Bộ phận đàn hồi quyết định tần số dao động riêng của ô tô, do vậy khi hư hỏng sẽ ảnh hưởng nhiều tới các chỉ tiêu chất lượng đã kể trên.
- Bộ phận đàn hồi là bộ phận dễ hư hỏng do điều kiện sử dụng như:
+ Giảm độ cứng, hậu quả của nó là giảm chiều cao thân xe, tăng khả năng va đập cứng khi tăng tốc hay phanh, gây ồn, đồng thời dẫn tới tăng gia tốc dao động thân xe, làm xấu độ êm dịu khi xe đi trên nền đường xấu.
+ Gãy bộ phận đàn hồi do quá tải khi làm việc, hay do mỏi của vật liệu. Khi gãy lò xo sẽ làm mất tác dụng của bộ phận đàn hồi. Để khắc phục phải thay mới các chi tiết bị gãy và kiểm tra lại các chi tiết khác có còn khả năng làm việc không.
3.2.4. Hư hỏng đối với bánh xe
Bánh xe có thể được coi là một phần trong hệ thống treo, các hư hỏng thường gặp đối với bánh xe là: áp suất lốp không đúng quy định, khi lốp quá mềm sẽ làm tăng sức cản chuyển động và mau mòn lốp, còn khi lốp quá cứng dễ gây ra hiện tượng trượt bánh xe khi chịu tác động của lực dọc hoặc lực ngang lớn do diện tích tiếp xúc giữa bánh xe và mặt đường giảm gây mất tính ổn định của ô tô. Lốp bị mòn dễ gây ra hiện tượng trượt quay khi xe tăng tốc, giảm khả năng vượt lầy làm giảm tính cơ động của ô tô,...
3.2.6. Thông số chẩn đoán
- Các bộ phận kể trên của hệ thống treo có quan hệ chặt chẽ và biểu hiện giống nhau. Để có thể tách biệt các hư hỏng này cần thiết phải có kinh nghiệm hay sử dụng suy luận logic.
- Trong các biểu hiện có thể dùng làm thông số chẩn đoán hay dùng là:
+ Tiếng ồn, gõ ở mọi tốc độ hay ở một vùng tốc độ nào đó.
+ Rung động ở khu vực bánh xe hay trong thùng xe.
+ Va đập cứng tăng nhiều khi đi qua “ổ gà” hay trên đường xấu.
3.2.7. Hư hỏng và nguyên nhân gây hư hỏng
Bánh lái bị lắc hoặc kéo lệch sang một bên:
Nguyên nhân và cách khắc phục bánh lái như bảng 3.2.
Rung bánh xe trước:
Nguyên nhân và cách khắc phục rung bánh xe trước như bàng 3.4.
3.3. Quy trình tháo lắp, kiểm tra, sửa chữa bảo dưỡng hệ thống treo trước
3.3.1. Tháo kiểm tra sửa chữa giảm chấn trước
3.3.1.1. Quy trình tháo lắp giảm chấn trước khỏi thân xe
- Tháo bánh xe và lốp cầu trước.
- Tháo đường ống dẫn dầu phanh và cáp nối tín hiệu từ cảm biến tốc độ bánh xe khỏi khung đỡ bằng cách nới lỏng các bu lông hãm.
- Mở nắp ca bô và tháo ba đai ốc hãm đầu trên giảm chấn với thân xe.
3.3.1.3. Kiểm tra giảm chấn trước
- Kiểm tra chất cách nhiệt bị mài mòn hoặc hư hỏng hay không.
- Kiểm tra các chi tiết bằng cao su như chụp chắn bụi,… có bị rách hoặc hư hại gì hay không.
- Nếu bị hư hỏng các chi tiết cao su thì phải thay thế.
3.3.1.4. Lắp ráp cụm lò xo và giảm chấn trước
- Lắp đệm lót cao su cách nhiệt phía dưới sao cho các phần nhô ra khít phù hợp với lỗ trong giá đỡ lò xo dưới.
- Nén lò xo bằng vam sau đó đưa vào giảm chấn để lắp.
+ Những điều cần chú ý:
* Trong trường hợp thay thế lò xo hoặc giảm chấn hoặc cả hai thì cần tra bảng catalog để chọn màu sắc giảm chấn và lò xo phù hợp, tức là chọn chiều cao lò xo cũng như khả năng chịu tải phù hợp.
* Đảm bảo chiều lắp lò xo luôn luôn đúng.
- Sau khi kéo dài hết cỡ cần piston thì ta lắp chắn bụi và cao su cách nhiệt, tấm chặn và giá đỡ phía trên.
3.3.2. Tháo lắp, kiểm tra đòn treo dưới
- Tháo bánh xe và lốp cầu trước.
- Tháo liên kết khớp cầu giữa đòn treo dưới với moay ơ.
- Dùng vam chuyên dùng (có số hiệu : 09214-32000 & 09216-21100) tháo hai ống lót ở đòn treo dưới.
- Trước khi thay thế ống lót thì cần bôi mỡ bôi trơn vào hai bề mặt:
+ A: Bề mặt ngoài của ống lót mới.
+ B: Bề mặt trong của ống lót hoặc bề mặt ngoài của trụ ống.
3.3.4. Quy trình tháo lắp, kiểm tra, sửa chữa bảo dưỡng hệ thống treo sau
3.3.4.1. Tháo lắp, kiểm tra lò xo và giảm chấn sau
a) Quy trình tháo lắp
- Tháo bánh xe cầu sau ra.
- Tháo giảm chấn và lò xo sau khỏi khung xe và dầm xoắn bằng cách tháo các bu lông liên kết.
b) Kiểm tra
- Kiểm tra giảm chấn: tương tự kiểm tra giảm chấn cầu trước
+ Kiểm tra các chi tiết có bị biến dạng hoặc nứt gãy hay không.
+ Nén và kéo cần piston và kiểm tra rằng không có lực kháng nặng bất thường hoặc tiếng kêu bất thường.
- Kiểm tra lò xo cuộn:
+ Kiểm tra là xo có bị nứt hoặc biến dạng hay không.
+ Kiểm tra tấm chặn lò xo, gối cao su hạn chế hành trình…
b) Kiểm tra dầm xoắn
- Kiểm tra các khớp nối, gối đỡ cao su,… xem có bị hư hỏng hay không.
- Kiểm tra dầm có bị nứt hay biến dạng hay không.
3.3.5. Các vấn đề về góc đặt bánh xe và bánh xe
3.3.5.1. Góc đặt bánh xe
a) Góc đặt bánh xe cầu trước
- Độ chụm của bánh xe dẫn hướng (Toe-in): Trên xe Toyota Rush bánh xe dẫn hướng có độ chụm là dương, và có cách điều chỉnh bằng cách thay đổi chiều dài của thước lái sao cho sau khi đo lại bằng máy trên bệ thử hoặc thước dây đạt theo tiêu chuẩn là được.
- Góc Camber và Caster: Camber và Caster được đặt trước tại nhà máy khi chế tạo lắp ráp. Do đó, ta không cần phải được điều chỉnh. Nếu Camber và caster không nằm trong giá trị tiêu chuẩn, thay thế hoặc sửa chữa các bộ phận bị hư hỏng và sau đó kiểm tra lại.
b) Góc đặt bánh xe cầu sau
- Các góc đặt : độ chụm (Toe-in)và góc Camber được đặt trước tại nhà máy khi chế tạo lắp ráp. Do đó, ta không cần phải được điều chỉnh. Nếu độ chụm (Toe-in), và góc Camber không nằm trong giá trị tiêu chuẩn, thay thế hoặc sửa chữa các bộ phận bị hư hỏng và sau đó kiểm tra lại.
3.3.5.2. Lốp và áp suất lốp
- Lốp xe sử dụng trên xe Toyota Rush có ký hiệu là 215/60R17.
+ Chiều rộng lốp là 215 mm.
+ Tỷ lệ chiều cao / chiều rộng là 60%.
+ Lốp bố tròn R.
- Áp suất lốp tiêu chuẩn là 2,2 kg/cm2 (22 psi).
Quá trình tính toán, đánh giá được độ bề của các chi tiết trong quá trình làm việc. Quá trình khái thác sử dụng để xe làm việc ổn định kéo dài thời gian tuổi thọ thì công việc bảo dưỡng sửa chữa khắc phục kịp thời các hư hỏng là một nội dung quan trong do đó đã đưa ra một số nội dung chính trong công tác bảo dưỡng kỹ thuật cho hệ thống treo và góc đặt bánh xe.
Kết luận: Chương 3 đã cung cấp một hướng dẫn toàn diện về việc sử dụng và bảo dưỡng hệ thống treo xe Toyota Rush. Bằng cách cung cấp thông tin chi tiết và hữu ích, chúng tôi hy vọng rằng hướng dẫn này sẽ giúp người dùng duy trì và bảo dưỡng hệ thống treo một cách hiệu quả, từ đó đảm bảo hiệu suất và độ bền của xe trong thời gian dài.
KẾT LUẬN
Hệ thống treo là một bộ phận quan trọng bậc nhất của xe, chất lượng của hệ thống treo ảnh hưởng lớn đến chất lượng hoạt động của xe, chất lượng trải nghiệm của người ngồi trên xe. Vì nó phải đảm bảo khả năng êm dịu, an toàn cho người và trang thiết bị, hàng hóa trên xe khi xe vận hành trên các loại địa hình khác nhau. Như vậy hệ thống treo có ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng làm việc của xe.
Cùng với sự phát triển của công nghiệp chế tạo ô tô, hệ thống treo của ô tô ngày càng được hoàn thiện hơn trên cơ sở của các xe đã sản xuất từ trước, để thỏa mãn yêu cầu ngày càng cao trong quá trình sử dụng của xe về tốc độ, độ tin cậy, tính êm dịu.... Trên cơ sở đó việc nghiên cứu, khai thác những xe đã và đang sử dụng có ý nghĩa rất lớn trong việc nâng cao tính năng, hoạt động của xe, khai thác, bảo dưỡng xe được tốt, phục vụ ngày càng tốt hơn vào quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Qua đề tài khai thác hệ thống treo xe Toyota Rush, tôi có thể nhận thấy đây là loại xe có tính năng ưu việt cao, cơ bản thỏa mãn nhu cầu về sự êm dịu và tiện nghi so với các dòng xe khác, mặc dù giá thành không cao. Tuy đề tài không được chuyên sâu nhưng tôi hy vọng nó cũng góp một phần nhỏ vào quá trình nghiên cứu và sử dụng hệ thống treo xe Toyota Rush nói riêng và các loại xe MVP có sử dụng hệ thống treo tương tự nói chung.
Qua quá trình làm đồ án tốt nghiệp do trình độ bản thân còn nhiều hạn chế, nên không tránh khỏi những sai sót, rất mong sự góp ý của các thầy giáo cùng các đồng chí để giúp tôi nâng cao kiến thức chuyên môn của mình.
Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn giáo viên hướng dẫn : Thạc sĩ …………….. và toàn thể các thầy giáo trong khoa ô tô đã giúp tôi hoàn thành đồ án tốt nghiệp này.
Xin chân thành cảm ơn!
TP, Hồ Chí Minh, ngày … tháng … năm 20…
Học viên thực hiện
…………….
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Nguyễn Phúc Hiểu, Vũ Đức Lập. Lý thuyết ô tô quân sự. Nhà xuất bản quân đội nhân dân, Hà Nội 2002.
[2]. Ngô Hắc Hùng. Chẩn đoán và bảo dưỡng kỹ thuật ô tô. NXB Giao thông vận tải, Hà Nội 2002.
[3].Vũ Đức Lập. Hướng dẫn thiết kế môn học“kết cấu tính toán ô tô quân sự” Học viện kỹ thuật quân sự, Hà Nội 1998.
[4].Vũ Đức Lập. Sổ tay tra cứu tính năng kỹ thuật ô tô. NXB Học viện kỹ thuật quân sự, năm 2005.
[5]. Vũ Đức Lập, Phạm Đình Vi. Cấu tạo ô tô quân sự (tập hai). Học viện kỹ thuật quân sự, Hà Nội 1995.
[6]. Nguyễn Khắc Trai. Kỹ thuật chẩn đoán ô tô. NXB Giao thông vận tải, Hà Nội 1998.
"TẢI VỀ ĐỂ XEM ĐẦY ĐỦ ĐỒ ÁN"