MỤC LỤC
MỤC LỤC...1
LỜI NÓI ĐẦU.. 3
CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU CHUNG XE HYUNDAI UNIVERSE.. 4
1.1 Giới thiệu chung về dòng xe khách Hyundai 4
1.2.1 Lịch sử phát triển. 4
1.2.2 Tổng quan hệ thống truyền lực. 5
1.2 Giới thiệu về xe Hyundai Universe Noble H380. 7
1.3.1 Giới thiệu chung. 7
1.3.2 Thông số kỹ thuật 11
CHƯƠNG 2. PHÂN TÍCH ĐẶC ĐIỂM KẾT CẤU HỘP SỐ XE HYUNDAI UNIVERSE.. 14
2.1 Hộp số. 14
2.1.1 Công dụng. 15
2.1.2 Yêu cầu. 15
2.1.3 Kết cấu. 15
2.1.4 Nguyên lí làm việc. 25
CHƯƠNG 3. QUY TRÌNH BẢO DƯỠNG SỬA CHỮA HỘP SỐ HYUNDAI UNIVERSE.. 26
3.1 Tháo hộp số. 26
3.2 Vệ sinh và kiểm tra các bộ phận. 32
3.3 Những tiêu chuẩn kiểm tra và sửa chữa hộp số. 32
3.3.1.Vỏ hộp số. 32
3.3.2 Nắp hộp số. 33
3.3.3 Các bánh răng hộp số. 33
3.3.4 Trục hộp số. 34
3.4 Chẩn đoán các hư hỏng của hộp số. 34
3.5 Bảo dưỡng hộp số. 39
3.6 Sửa chữa hộp số xe HYUNDAI UNIVERSE.. 43
3.6.1. Đo khe hở. 45
3.6.2 Trục trung gian. 56
3.6.3. Bánh răng số lùi 57
3.6.4. Bộ sang số phía trên. 59
3.6.5. Nắp phía sau và vỏ ly hợp. 66
3.6.6 Cụm cần sang số. 69
3.6.7. Hệ thống điều khiển hộp số. 71
3.6.8 Kiểm tra. 72
KẾT LUẬN.. 73
TÀI LIỆU THAM KHẢO.. 74
LỜI NÓI ĐẦU
Ngành ôtô hiện đã và đang giữ một ví trí quan trọng trong hoạt động và phát triển của xã hội. Từ khi ra đời ôtô đã được sử dụng trong nhiều lĩnh vực như giao thông vận tải, quốc phòng an ninh, nông nghiệp, công nghiệp, du lịch... Các cải tiến đã được áp dụng nhằm mục đích làm giảm cường độ lao động cho người lái, đảm bảo an toàn cho xe, người, hàng hoá và tăng chất lượng kéo vận tốc cũng như tăng tính kinh tế nhiên liệu của xe.
Nền kinh tế nước ta đang trên đà phát triển, hiện nay nhiều loại xe hiện đại đã và đang được nhập khẩu vào Việt Nam. Chính vì vậy việc tìm hiểu kết cấu, khai thác có hiệu quả các hệ thống, cụm, cơ cấu trên xe là hết sức cần thiết. Ở thị trường Việt Nam, xe Hyundai Universe là phương tiện ưa thích của các tổ chức, doanh nghiệp, xí nghiệp xe, phù hợp trong các chuyến đón tiếp, đưa vào hoạt động trong các chuyến du lịch, vui chơi chất lượng cao. Do đó, trong quá trình học tập tôi đã được giao đồ án tốt nghiệp với đề tài: Quy trình sửa chữa hộp số xe khách Hyundai Universe.
Được sự hướng dẫn nhiệt tình của thầy giáo: Th.S ………….. và các thầy trong khoa ô tô. Qua việc nghiên cứu trên một xe cụ thể như vậy giúp tôi rèn luyện thêm được nhiều kỹ năng tính toán, tra cứu tài liệu và tiếp cận dần với công việc cụ thể của một người kỹ sư trong tương lai.
TPHCM, ngày … tháng … năm 20…
Học viên thực hiện
…………….
CHƯƠNG 1
GIỚI THIỆU CHUNG XE HYUNDAI UNIVERSE
1.1 Giới thiệu chung về dòng xe khách Hyundai
1.2.1 Lịch sử phát triển
Hyundai Motor Company - thuộc Hyundai Kia Automotive Group - là hãng sản xuất ôtô lớn nhất Hàn Quốc và đứng thứ 5 thế giới về doanh số bán hàng. Đặt trụ sở chính ở Seoul, Hyundai điều hành nhà máy sản xuất ôtô lớn nhất thế giới tại Ulsan với công suất lên tới 1.6 triệu xe/năm.
Là dòng xe khách được ưa chuộn nhất tại thị trường Việt Nam, Xe Hyundai Universe luôn là lựa chọn hàng đầu của khách hàng đầu tư xe mới. Hyundai Universe không chỉ đẹp bắt mắt với kiểu dáng thiết kế bên ngoài mà không gian nội thất tạo nên vẻ hào hoa sang trọng cho khách khi ngồi trên xe.
1.2.2 Giới thiệu về hộp số
Hộp số dùng để thay đổi lực kéo tác động lên bánh xe dẫn động ô tô bằng cách thay đổi tỉ số truyền động giữa động cơ với bánh xe dẫn động. Thông thường, muốn kéo bánh xe dẫn động quay một vòng, trục khủy động cơ phải quay 4-8 gay 12 vòng nhiều hơn.
1.2 Giới thiệu về xe Hyundai Universe Noble H380
1.3.1 Giới thiệu chung
Toàn bộ linh kiện như khung gầm, động cơ, hệ thống máy lạnh...đều nhập từ Hyundai Motors Hàn Quốc. Hãng xe Hàn Quốc đồng thời chuyển giao công nghệ lắp ráp, ứng dụng công nghệ phun xốp chống ồn, hàn Jít, khử mùi bằng đèn cực tím. Dòng xe Hyundai Universe Noble 2017 mới có thiết kế kiểu New Premium Universe nổi tiếng của Hyundai.
Là dòng xe khách được nhiều người ưa chuộng, do đó, xe khách Hyundai 47 chỗ Noble không chỉ đẹp bắt mắt với kiểu dáng thiết kế bên ngoài mà không gian nội thất mang đến vẻ hào hoa sang trọng cho người sử dụng.
1.3.2 Thông số kỹ thuật
Thông số kỹ thuật Hyundai Universe như bảng 1.a.
CHƯƠNG 2
PHÂN TÍCH ĐẶC ĐIỂM KẾT CẤU HỘP SỐ XE HYUNDAI UNIVERSE
2.1 Hộp số
Trên xe Hyundai Universe sử dụng hộp số cơ khí 5 số tiến, 1 số lùi.
2.1.1 Công dụng
Hộp số dùng để thay đổi lực kéo tác dụng lên bánh xe bằng cách thay đổi tỷ số truyền động giữa bánh xe chủ động với động cơ.
Thay đổi chiều chuyển động của xe (đi số tiến hoặc đi số lùi).
Hộp số xe Hyundai Universe là hộp số cơ khí 5 cấp có ba trục dọc xe, có 5 số tiến và 1 số lùi. Có các số truyền khác nhau ở từng tay số để thích hợp với vận tốc chuyển động của xe trong phạm vi rộng theo lực cản bên ngoài.
2.1.2 Yêu cầu
Hộp số cần đảm bảo các yêu cầu sau:
- Có tỷ số truyền thích hợp để đảm bảo chất lượng động học và tính kinh tế nhiên liệu của ô tô.
- Có khả năng trích công suất ra ngoài để dẫn động các thiết bị phụ.
2.1.3 Kết cấu
Hộp số xe Universe là hộp số cơ khí, đặt dọc, 5 số tiến, 1 số lùi và truyền lực cuối cùng có bộ vi sai. Vì hộp số có 5 cấp nên trên trục sơ cấp và thứ cấp có 5 cặp bánh răng luôn ăn khớp với nhau.
2.1.3.1 Cơ cấu đồng tốc
Để gài số người ta có thể sử dụng ống gài, bánh răng di trượt hoặc đồng tốc. Trong các cơ cấu trên thì cơ cấu đồng tốc cho phép gài số êm dịu tránh va đập nên nó được sử dụng nhiều trong các hộp số của ô tô, trong đó có xe Hyundai Universe, đó là loại đồng tốc kiểu khóa hãm.
Nguyên lý hoạt động:
- Vị trí số trung gian:
Mỗi bánh răng số được vào khớp với bánh răng bị động tương ứng và chạy lồng không trên trục.
- Bắt đầu quá trình đồng tốc: Khi dịch chuyển cần chuyển số, cần chuyển số nằm trong rãnh trong ống trượt, dịch chuyển theo chiều mũi tên.
- Giữa quá trình đồng tốc:
Khi dịch chuyển tiếp cần chuyển số, lực đặt lên ống trượt sẽ thắng lực lò xo của khoá chuyển số và ống trượt trùm lên phần nhô ra của khoá này.
- Kết thúc việc chuyển số:
Sau khi then của ống trượt gài số ăn khớp với rãnh then của vòng đồng tốc, ống trượt tiếp tục dịch chuyển và ăn khớp với rãnh then của bánh răng số. Khi đó, việc chuyển số sẽ kết thúc.
2.1.3.2 Dẫn động điều khiển hộp số
a. Cơ cấu dẫn động điều khiển:
Dẫn động điều khiển chuyển số trên xe Hyundai Universe là loại cơ cấu gián tiếp bằng dây cáp.
c. Cơ cấu khóa liên động
Cơ cấu khóa liên động được lắp vào vỏ dưới trục bánh răng để ngăn ngừa việc ăn khớp kép của 1 bánh răng.
Khi một ray chuyển nào đó được chuyển thì bi thép sẽ đi vào rãnh của ray chuyển để cố định những ray chuyển khác. Cơ cấu này để tránh khả năng gài hai số cùng một lúc, kết quả là các bánh răng không quay được, xe như là bị phanh lại, và các bánh bị khoá cứng lại gây ra tình trạng rất nguy hiểm.
2.1.4 Nguyên lí làm việc
Ở vị trí trung gian (không cài số): Khi đó các bộ đồng tốc ở vị trí trung gian, các bánh răng trên trục thứ cấp sẽ quay trơn trên trục.
Khi tiến hành cài số, người lái sẽ cắt ly hợp sau đó tác động lên cần số thông qua trục và càng chuyển số làm di chuyển cơ cấu đồng tốc và quá trình cài số xảy ra.
Cài số 1: Di chuyển bộ đồng tốc 9 sang bên phải, các bộ đồng tốc số 2 và số 3 ở vị trí trung gian.
Cài số lùi: Đưa bộ đồng tốc 9 sang bên trái, các bộ đồng tốc số 2 và số 3 ở vị trí trung gian.
CHƯƠNG 3
QUY TRÌNH SỬA CHỮA HỘP SỐ HYUNDAI UNIVERSE
3.1 Tháo hộp số
A. Tháo nguyên cụm (Tháo từ trên xe xuống)
Để tháo hộp số từ trên xe, trước tiên phải treo hoặc đội xe lên. Nếu sử dụng trục treo thì tốt hơn vì nó cho phép ta có thể đứng trong khi làm việc.
B. Tháo rời hộp số
Cách thức tháo một hộp số thì khác nhau và tùy thuộc vào mỗi loại, để tháo lắp cho dễ thì ta nên xem kỹ hộp số loại nào và xem có sách hướng dẫn bảo trì không, vì việc tháo lắp rất quan trọng. Nếu tháo lắp không phù hợp cũng là nguyên nhân làm hư hỏng hộp số.
3.2 Vệ sinh và kiểm tra các bộ phận
Với các bộ phận đã được tháo ra khỏi hộp số nên kiểm tra cẩn thận. Trước hết kiểm tra bên trong vỏ hộp để tìm kiếm các mạt kim loại, nếu tìm thấy các mạt kim loại màu thì một trong các bộ đồng tốc và các vòng đệm đã bị hư vì chỉ có các bộ phận trong vòng đồng tốc mới được chế tạo bằng vật liệu này. Nếu các mảnh thép tìm thấy thì có thể các bánh răng chủ động chính bị hư.
3.3 Những tiêu chuẩn kiểm tra và sửa chữa hộp số
3.3.1.Vỏ hộp số
Ngoài kiểm tra nứt, vỡ của hộp số chính và hộp số phụ ta còn phải kiểm tra các điểm sau :
Dùng panme đo lỗ để kiểm tra các lỗ lắp vòng bi, trục. Độ mòn không vượt quá 0,03 – 0,05 mm so với kích thước tiêu chuẩn .
Kiểm tra mặt tiếp xúc với nắp hộp số nếu bị vênh quá 0,5mm thì phải sửa chữa .
3.3.2 Nắp hộp số
Kiểm tra các điểm sau nếu không đạt tiêu chuẩn thì phải sửa chữa :
Đường kính lỗ lắp thanh trược không được mòn quá 0,11 – 0,15 mm so với đường kính tiêu chuẩn .
Ổ tựa hình côn ăn khớp với chỗ lắp cần hộp số không mòn quá 0,8mm.
3.3.3 Các bánh răng hộp số
Độ mòn tối đa cho bề dày các bánh răng không vượt quá 0,3mm.
Khe hở giữa các bánh răng ăn khớp tối đa cho phép là 0,4 mm.
Răng giữa các bánh răng được phép rỉ rổ lâm châm và có thể tất cả các răng của bánh răng có hiện tượng đó .
Răng của các bánh răng không được sứt mẻ hai răng liên nhau hoặc quá 5 răng trong một bánh răng .
3.3.4 Trục hộp số
Trục đơn và then hoa : chỗ lắp ổ bi nếu mòn quá 0,02 – 0,03 mm so với đường kính tiêu chuẩn thì phục hồi .
Trục thứ cấp , cổ trục chỗ lắp vòng bi dũa cho phép mòn đến 0,06 - 0,1mm chiều rộng then hoa của trục và lỗ bánh răng cho phép mòn 0,17-0,185 tối đa là 0,4mm .
3.4 Chẩn đoán các hư hỏng của hộp số
Hư hỏng thường gặp & cách khắc phục:
1. Bánh răng bị kêu khi sang số
Một tiếng tít hoặc một tiếng khua khi sang số thường là do sự điều chỉnh bộ phận điều khiển hộp số quá mòn thì các bánh răng bên trong hộp số có thể không ăn khớp chính xác được. Nếu ly hợp bị trượt các răng bộ đồng tốc có thể bị kêu khi chúng ta cố gằng gài số đặc biệt khi chúng ta gạt cần số ra khỏi vị trí trung lập.
2. Tiếng kêu lạ và ồn
Chỉ có thể nghe được khi xe đang chạy vì hộp số không có tải khi xe đang đỗ.
Hiện tượng này có thể là do hộp số thiếu dầu bôi trơn,dầu bị bẩn do có mạt sắt khi hộp số thiếu dầu bôi trơn thì các bánh răng sẽ ma sát với nhau nhiều hơn và gây ra các tiếng kêu.
Nguyên nhân gây tiếng kêu bên trong hộp số
+ Bộ đồng tốc bị mòn.
+ Hộp số bị đặt không đúng.
+ Bạc đạn trục sơ cấp bị mòn hoặc hư hỏng sẽ khiến hộp số bị kêu ở số N.
3. Hộp số khó sang số
Hiện tượng này có thể là do dây cáp chuyển số bị lỏng hoặc bị mòn. Ta có thể kiểm tra nó với một người trợ giúp để xem dây cáp chuyển số có cần được thay thế hay không. Ngoài ra, bộ đồng tốc và mức dầu thấp cũng có thể là nguyên nhân khiến xe khó chuyển số.
5. Hộp số bị kẹt số
Khi một bộ phận sang số bị kẹt trong một số nào đó, ta kiểm tra bộ càng cua số và bộ phận điều khiển hộp số tìm xem có cần sang số nào bị cong không, bộ điều khiển hộp số, ống lót, cánh tay đòn , cần sang số bị mòn không.
7. Có mù khét bốc lên
Mùi khét chứng tỏ rằng hộp số đang bị quá nhiệt, khiến cho dầu hộp số bắt đầu bị cháy khét và hoạt động không hiệu quả. Dầu hộp số không chỉ giúp bôi trơn các bánh răng, nó còn có tác dụng làm mát bằng cách liên tục lưu thông nhiệt sinh ra khi chuyển số.
3.5 Bảo dưỡng hộp số
Bao gồm các công việc: Kiểm tra dầu hộp số, xiết chặt lại các bu lông, đai ốc bắt, kiểm tra cơ cấu sang số…
* Kiểm tra dầu hộp số: Thực hiện theo quy trình
1- Đỗ xe trên bề mặt bằng phẳng.
2- Dùng khóa đúng cỡ, nới lỏng ốc xả lọc dầu khi vặn ngược chiều kim đồng hồ và sau đó tháo bằng tay
4- Thay nút xả vặn bằng tay sau đó xiết chặt lại bằng cờ lê.
* Chú ý: Quá nhiều dầu hoặc quá ít dầu đều dẫn đến hư hỏng hộp số. Sau khi điều chỉnh mức dầu, hãy lái xe và kiểm tra mức dầu một lần nữa.
+ Kiểm tra rò rỉ dầu khi mức dầu là thấp. Nếu rò rỉ, hãy bịt vùng đó để bịt rỏ rỉ. Hãy thay thế các chi tiết hư hỏng khi cần thiết.
+ Lắp một vòng bi mới và nút đổ dầu. Mômen xiết: 37 N.m.
3.6. Sửa chữa hộp số xe HYUNDAI UNIVERSE
3.4.1. Đo khe hở
Quy trình đo khe hở như bảng dưới.
3.6.2 Trục trung gian
Trình tự tháo gỡ
3.6.3. Bánh răng số lùi
Trình tự tháo gỡ
3.6.5. Nắp phía sau và vỏ ly hợp
Nắp phía sau và vỏ ly hợp như bảng dưới.
3.6.6. Cụm cần sang số
- Khi lắp cụm ống lót (4) để hạ thấp vỏ của cần số (5), bôi dầu mỡ (MS511-7) vào lỗ khoan bên trong và lắp vòng chặn (2)
- Bôi dầu mỡ vào lỗ khoan trên của hộp cần số (5) và lắp vòng chặn (3)
- Sau khi lắp ổ bi (11) sang mặt hình cầu, ấn vừa vặn vào với phần gờ phía trên của hộp cần số (5) và tiếp theo sửa chữa ổ bi (11) với các bộ phận 7,14,15
- Khi lắp trục của cần số (10) theo cách mở hộp cần số (5), lắp ráp mặt bên dưới của cần số (1) để dẫn hướng một phần của trục cần số (10) và bôi mỡ.
* Cách kiểm tra:
- Kiểm tra từng bộ phận được vận hành nhẹ nhàng khi vận hành cần số (1)
- Kiểm tra mức độ dịch chuyển và chọn chuyển động được thỏa mãn với hành trình minh họa bên dưới và góc quay khi vận hành cần số (1).
3.6.8 Kiểm tra
- Kiểm tra sự hoạt động của cáp chọn và cáp dịch chuyển
- Kiểm tra hộp số khi khởi động
- Kiểm tra ống lót xem có bị mòn, ăn mòn hoặc hư hỏng không.
KẾT LUẬN
Trong thời gian qua,với những kiến thức đã được học tại trường và được sự giúp đỡ rất nhiệt tình của thầy giáo: Th.S ………….., các thầy trong khoa Ô tô và các bạn tôi đã hoàn thành bản đồ án tốt nghiệp: “Quy trình sản bảo dưỡng sửa chữa hộp số xe khách HYUNDAI UNIVERSE’’.
Trong phạm vi một đồ án tốt nghiệp đại học, tôi đã nêu khái quát nguyên lý kết cấu, ưu nhược điểm của hộp số trên xe Hyundai Universe, trình tự tháo lắp, đồng thời cũng đã nghiên cứu và chỉ ra một số nguyên nhân hư hỏng thường gặp của hộp số trên xe khách Hyundai Universe. Từ đó đưa ra được biện pháp bảo dưỡng, sửa chữa hộp số theo trong quá trình sử dụng.
Qua quá trình nghiên cứu quy trình bảo dưỡng sửa chữa hộp số trên xe khách Hyundai Universe, bản thân tôi cũng mở mang thêm nhiều kiến thức bổ ích giúp cho công việc thực tế sau này. Vì kiến thức bản thân còn hạn chế nên trong nội dung đồ án không thể tránh những thiếu sót nhất định. Tôi rất mong được sự chỉ bảo và các ý kiến đóng góp để đồ án được hoàn thiện hơn.
Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn thầy giáo hướng dẫn và các thầy trong khoa Ô tô đã tận tình giúp đỡ tôi hoàn thành đồ án tốt nghiệp này./
Tôi xin chân thành cảm ơn!
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Vũ Đức Lập, Phạm Đình Vy :Cấu tạo ôtô quân sự- Tập 1, 2. Học viện Kỹ thuật Quân sự. 1995
2. Lý thuyết ô tô quân sự. Học viện KTQS. 2002
3. Vũ Đức Lập :Sổ tay tra cứu tính năng kỹ thuật ô tô. Học viện Kỹ thuật Quân sự. Hà Nội. 2005.
4. Tài liệu bảo dưỡng sữa chữa của hãng: Universe chassis shop (2007)
5. Vẽ kỹ thuật cơ khí. Trần Hữu Quế. Nhà xuất bản giáo dục. 2006
"TẢI VỀ ĐỂ XEM ĐẦY ĐỦ ĐỒ ÁN"